سطوح اثربخشی ساختار قدرت بر معماری دورۀ پهلوی اول

بیان مسئله: معماری از دیرباز پیوندی مستحکم و دوسویه با عوامل تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی داشته و تحولات بروزیافته در این زمینه‌ها، اثرات مشهودی را بر معماری گذاشته‌ است. در این رهگذر، پهلوی اول به دلیل تحولات گسترده در زمینه‌های متفاوت، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین دوره‌های تاریخی ایران در نظر گرفته‌ شده که گرایش‌‌ها و تفکرهای خود را به‌واسطه معماری بیان‌ کرده و به‌عنوان بازتابی از یک دوره سیاسی، قابلیت قرائت و تحلیل دارد. از سویی بررسی پژوهش‌های گذشته نشان ‌می‌دهد که در این حوزه صرفاً به تشریح عوامل تاثیرگذار بر معماری و تحولات در وجوه مختلف جامعه به‌صورت مستقل پرداخته ‌شده‌ و نقش ساختار قدرت به‌عنوان مهره کلیدی و سطوح اثربخشی آن بر معماری به‌واسطه جریان‌های فکری غالب و مولفه‌های تاثیرگذار بر این ایدئولوژی‌ها، مغفول مانده ‌است. هدف پژوهش: در این راستا، این پژوهش به بررسی شبکه ساختار قدرت و سطوح اثربخشی آن بر معماری دوره پهلوی اول پرداخته و در پی یافتن پاسخ به این پرسش‌ها است که مولفه‌های کلیدی تاثیرپذیر از ساختار قدرت دوره پهلوی اول چیست؟ و سطح و نحوه اثربخشی آن‌ها بر معماری دوره پهلوی اول چگونه است؟روش پژوهش: بر این اساس این پژوهش از نوع کیفی با چارچوبی توصیفی-تحلیلی و مبتنی‌بر منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و مرور فشرده ادبیات نظری است.نتیجه‌گیری: یافته‌های این جستار بیانگر آن است که ساختار قدرت با بهره‌گیری از مولفه‌های کلیدی نظیر سلطه رضاشاه در دولت و ارتش، اهمیت به ایران باستان، نفوذ سیاست‌های غربی از طریق حضور متخصصان اروپایی و افراد واقف بر توسعه‌یافتگی غرب و رشد تکنولوژی با نحوه و میزان سطوح مداخله متفاوت در معماری بناهای حکومتی و شخصی، اعمال نفوذ کرده ‌است. در این راستا می‌توان اذعان کرد که ساختار قدرت، نقش کلیدی را در نوگرایی معماری ایران در دوره پهلوی اول به‌واسطه ایجاد زیرساخت‌های شهری، اجتماعی و فعالیتی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در سه سطح کلان، میانه و خرد ایفا کرده ‌است.

an investigation of the effect of power structure on the architecture in the first pahlavi period

abstractproblem statement: architecture and its relationship to historical, social, cultural, economic, and political factors have been well-established. recent developments in these fields have visibly impacted architecture. the first pahlavi period is widely regarded as one of iran’s most important historical periods, where its tendencies and ideologies were expressed through architectural feats that reflected the political changes occurring at the time, alongside considerable advancements in various fields, making it a period of great significance for analysis and understanding. however, previous research only discusses the influences of independent factors and neglects the power structure’s role and effectiveness levels in shaping architecture during the first pahlavi period in iran. research objective: therefore, this study aims to investigate the power structure’s network and its influence on the architecture during this time. specifically, this research seeks to answer two questions: what were the key components that influenced the power structure, and how did they impact the architecture of the first pahlavi period? research method: this qualitative study utilized a descriptive-analytical framework and relied on library sources, documents, and an intensive review of theoretical literature.conclusion: the findings suggest the power structure effectively influenced the architecture of the first pahlavi period through the dominance of reza shah, the importance of ancient iran, western policies, european experts, and the growth of technology. the power structure penetrated both government and personal buildings at different levels, leading to the modernization of iran’s architecture. these interventions created urban, social, and activity infrastructures at macro, medium, and micro levels. therefore, the power structure significantly shaped the architecture of the first pahlavi period in iran.