سیرتحول پیکربندی فضا در خانه‌های صد سال اخیر نجف‌آباد

بیان مسئله: خانه‌های صد ‌سال اخیر نجف‌آباد با تغییر از خانه‌های حیاط مرکزی، در جریان مدرنسازی به ترتیب به چهار شکل هال مرکزی، سواره-پیاده، هال خصوصی و آپارتمانی ساخته شدند. تاکنون تحقیقی نه در مقام معرفی و نه تحلیل، بر روی این سیر تحول صورت‌نگرفته تا با معرفی گذشته و تغییرات آن، محققان و طراحان معاصر را  نسبت به زمینه و سابقه موضوع طراحی خانه در این شهر آگاه کند.این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوالات است که سیر تحول معماری خانه‌های نجف‌آباد طی صد سال اخیر چگونه بوده است؟ مقایسه تطبیقی خانه‌های صد‌ سال اخیر نجف‌آباد براساس تکنیک نحو فضا چه اطلاعاتی به دست می‌دهد؟هدف پژوهش: هدف تحلیل سیر تحول معماری خانه‌های نجف‌آباد طی صد ‌سال اخیر و مقایسه تطبیقی آنها براساس تکنیک نحو فضا است.روش پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و مقایسه تطبیقی با استدلال منطقی، به معرفی سیر تحول خانه‌ها از دیدگاه پیکربندی فضایی پرداخته و با مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی و شبیه‌سازی با نرم‌افزار تخصصی نحو فضا، سیر تحول را در چند مقوله با چند شاخصه بررسی و الگوهای رفتاری در پیکربندی فضایی را تحلیل می‌کند. سه مقوله فضای ورودی، مسیر حرکتی و محرمیت با شاخصه عمق قابل پیمایش، سازماندهی داخلی فضاهای اصلی با شاخصه هم‌پیوندی و چگونگی فضاهای مکث، حرکت و سلسله‌مراتب فضایی با شاخصه عمق بررسی و برای اثبات نتایج عددی روش‌های آمار استنباطی با آزمون همبستگی پیرسون از نرم‌افزار (spss20) استفاده می‌شود.نتیجه‌گیری: با گذر زمان پیکربندی فضایی خانه‌ها چنان تغییرکرده که حریم خصوصی کاهش یافته است. همبستگی آماری مستقیمی بین همپیوندی، عمق و عمق قابل پیمایش از فضاهای مشترک در تمام دوره‌های زمانی وجود دارد و تغییری تدریجی در موارد زیر مشخص است: کاهش ارتباط حیاط با بنا و تغییر نقش آن از حالت فعال به منفعل، کم‌رنگ‌شدن محرمیت در ورودی، تشخص‌یافتن و چند عملکردی‌شدن مسیرهای ارتباطی عمودی، کم‌رنگ‌شدن سلسله‌مراتب در مسیرهای افقی، افزایش تعداد عناصر سازمان‌دهنده و تغییر نحوه سازمان‌دهی از حالت مرکزی به خطی. این نتایج برای محققان و نیز طراحان معاصر مسکن موضوعی قابل تامل جهت تامل در کیفیت‌های فضایی مسکن معاصر به منظور کاستن از نواقص فوق است.

the developmental history of space configuration in the last hundred yearhouses of najafabad

problem statement: in the last hundred years, the houses of najafabad in isfahan, iran changed from a central courtyard to four forms of the central hall, a riding-pedestrian hall, and the private and apartment hall during modernization. so far, no research has been conducted on this developmental history to introduce the past and its changes and inform contemporary researchers and designers about the background and history of house design in this city.research objective: this study aims to evaluate the developmental history of the architecture of najafabad houses over the last hundred years and compare these houses based on the space syntax technique.research method: in the present descriptive and analytical study,  the developmental history of houses was evaluated from the point of view of spatial configuration, in several categories with several indicators using library studies, field observations, and simulation with the specialized software of syntax and space, and behavioral patterns were analyzed in spatial categories of entrance space, motion path, and privacy with navigable depth index, the internal organization of main spaces with interconnectedness index and spaces of pause, motion, and spatial hierarchy with depth index. in addition, entrance space, motion path, and privacy with navigable depth index, the internal organization of main spaces with interconnection index, and spaces of pause, motion, and spatial hierarchy with depth index were investigated. spss software version 20 was used to prove the numerical results based on inferential statistics methods such as pearson correlation test.conclusion: based on the results, the spatial configuration of the houses changed over time and privacy decreased. there was a direct statistical correlation between integration, depth, and navigable depth of common spaces in all periods. a gradual change was evident in the relationship between the courtyard and the building and its role from active to passive, reducing privacy at the entrance, identifying multi-functional vertical communication routes, reducing hierarchy in horizontal routes, increasing the number of organizing elements, and changing the organization from central to linear. the results can be effective for researchers and contemporary housing designers to reflect on the spatial qualities of contemporary housing to reduce the above deficiencies.