نقش ذهنیت طراح در بازنمود لایه‌های آثار معماری معاصر ایران با نگاهی به اندیشۀ فرم نشانه‌دار دلوز

بیان مسئله: با به‌کارگیری نشانه‌شناسی به‌عنوان پارادایم نظری پسامدرنیسم در فرایند خلق اثر، معنا اهمیت یافت، موردی که در تحقیقات پیشین در نظر گرفته نشده بود. از نکات قابل بررسی در معماری معاصر ایران کم‌توجهی به وجوه معناشناختی در فرایند طراحی است که نادیده‌گرفتن این مهم موجب تضعیف ابعاد هویتی می‌شود. «ژیل‌دلوز» با استمداد از نشانه‌شناسی پیرس به بیان روند شکل‌گیری محیط واقعی در سینما پرداخته است. وی قبل از تحقق محیط واقعی، جهان اولیه‌ای (پس‌زمینه) را ترسیم و برای آن دو مولفه قدرت و کیفیت را تبیین می‌کند. وی شکل‌گیری محیط واقعی را نوعی فعلیت می‌پندارد که حاصل کنش یک چیز با چیز دیگر است. این مفاهیم در معماری به معنای الهام‌گرفتن طراح در ایده‌یابی از مولفه‌های پس‌زمینه مفاهیم و ویژگی‌های معماری سنتی و سپس انتخاب از میان لایه‌های آن و در نهایت خلق اثر است. در پژوهش با توجه به اندیشه‌های دلوز و مراجعه به نظرات پنج نفر از طراحان حرفه‌ای معاصر ایران، به ارزیابی فرایند شکل‌گیری آثارشان و نحوه انتخاب از میان لایه‌های متن معماری و در نهایت تعیین نوع فرم دلوزی پرداخته شده است. هدف پژوهش: هدف این پژوهش بررسی شیوه‌های طراحی معماران حرفه‌ای ایران، شناسایی مولفه‌های پس‌زمینه تاثیرگذار بر آن و شناخت نحوه بهره‌گیری از لایه‌های متن معماری در خلق اثر است.روش پژوهش: در این پژوهش کیفی، گردآوری اطلاعات از طریق توصیفی-تحلیلی و مطالعه مدارک مربوط به فرایند طراحی معماران، تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش «تحلیل محتوا» با رویکرد «نشانه‌شناسی لایه‌ای» صورت گرفته است. نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است که معماران حرفه‌ای ایران در ایده‌پردازی از مفاهیم و ویژگی‌های معماری گذشته، الهام و سپس  با بیانی نو از لایه‌های مختلف معماری به‌ویژه لایه تاویلی و زیباشناختی، درک عمیق‌تر و متکثری از معنا را بیان و مفاهیم گذشته را در معماری امروز بازتاب می‌کند.

the role of designer mindset on the representation of layers of contemporary iranian architectural works through deleuze’s significant form perspective

problem statement: using semiotics as the theoretical paradigm of postmodernism in the design process, meaning gained importance which has been under-explored in the previous research. one of the points to be considered in contemporary iranian architecture is the lack of attention to semantic aspects in the design process, which weakens the dimensions of identity. deleuze has applied pierce’s semiotics to describe the process of shaping the real environment in cinema. before realizing the real-world environment, he sets an originary world (background) and explains its two components of power and quality. in this model, the real environment is formed as a kind of actuality, and because of the corresponding relations. being inspired by the elements in the background as well as concepts and features of traditional architecture, designer start choosing appropriate layers and finally create their works. this study applied deleuze’s perspective to survey five professional iranian architects to analyze their works and how they chose their architectural layers.  research objective: analyzing how professional architects in iran select their design methods and identify the background components affecting their designs and how they use architectural context layers in creating their works.research method: in this qualitative research, data collection was conducted through descriptive-analytical and analysis of documents related to the architectural design processes was carried out by “content analysis” method with a “layered semiotics” approach.conclusion: the results indicated that professional architects in iran are inspired by the concepts and features of past architecture. they further express more profound and comprehensive meanings and concepts through a modern understanding of different layers of architecture, especially the interpretive and aesthetic layers. they reflect the past in contemporary architecture.