پژوهشی در فرم و محتوای قالی‌های چهارفصل ایران

بیان مسئله: چهارفصل یکی از ساختارهای طراحی در قالی‌‌های ایران است که ظهور آن به نیمه اول قرن بیستم و همسو با تحولات فرهنگی و اجتماعی تبریز در دوره قاجار و پهلوی اول می‌‌رسد. تلفیق مناظری از صحنه‌‌های زندگی روستایی و آثار و ابنیه تاریخی با انواع طرح‌‌ها و نقوش سنتی در ساختار چهارفصل باعث شده است این قالی‌‌ها به مثابه متن‌‌های تصویری، بازتاب‌دهنده شرایط فرهنگی و اجتماعی زمان تولید خود باشند. بنابراین این مسئله که شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه چگونه و در قالب کدام نشانه‌‌های تصویری در طرح چهارفصل بازتاب یافته، محل پرسش است. سوال اصلی پژوهش بر شناخت موضوعات غالب و زمینه‌‌های اجتماعی موثر در شکل‌‌گیری طرح چهارفصل در جغرافیای قالی ایران تمرکز دارد. هدف پژوهش: هدف پژوهش شناسایی موضوعات غالب در منظره‌‌پردازی، گستره جغرافیایی تولید و زمینه‌‌های اجتماعی موثر در شکل‌‌گیری طرح چهارفصل است. روش پژوهش: روش پژوهش به صورت کیفی و تحلیل محتوای طرح‌‌هاست. ابتدا جامعه نمونه تحقیق به صورت نمونه‌‌گیری حداکثری و هدفمند شامل 26 نمونه قالی با طرح چهارفصل شناسایی شد. سپس محتوای این نمونه‌‌ها بر اساس سوالات و اهداف پژوهش مورد تجزیه‌و‌تحلیل کیفی قرار گرفت. نتیجه‌‌گیری: نتایج پژوهش نشان دادند که تمامی نمونه‌‌‌‌های شناسایی‌شده در جغرافیای شهر تبریز طراحی و تولید شده‌‌اند. در طرح این قالی‌‌ها مفاهیم ملی‌‌گرایی، باستان‌‌گرایی و آیین‌‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه در قالب نشانه‌‌های تصویری و نوشتاری بازتاب یافته‌‌اند.

a study on the form and content of iran’s four-seasons carpets

problem statement: “four seasons” is one of the design structures of iranian carpets, dating back to the first half of the twentieth century amid the cultural and social evolutions of tabriz in the qajar and the first pahlavi eras. the combination of rural life scenes and historical buildings along with the structure and patterns of traditional designs in the four seasons pattern has made these carpets similar to visual texts illustrating the cultural and social situations of their production time. this study attempts to answer how the social and cultural conditions of a society are depicted in the four seasons carpets and which visual symbols represent them. hence, the main question of this study revolves around the identification of dominant subjects and effective social backgrounds in shaping the pattern of the four seasons in the geography of the persian carpet.research objective: this study aims to identify dominant subjects in depicting landscapes, the geographical area of products, and effective social backgrounds in shaping the four seasons pattern.research method: the research method is qualitative and employs content analysis of patterns. first, 26 carpets containing the four seasons pattern were selected as case studies. next, a qualitative analysis was conducted on the contents of each case based on the outlined questions and objectives in the study.conclusion: the results of the research indicate that all the identified samples were designed and handwoven in tabriz. the patterns of these carpets show nationalism, archaic concepts, and culturalsocial customs of iranian society in the form of visual and written signs.