تحلیل بر هم کنش عوامل تاثیر گذار در مشارکت اجتماعی در نظریۀ شبکۀ کنشگر لاتور با استفاده از روش کیفی زمینه‌ای در بازار تاریخی تبریز

بیان مسئله: نظریه‌ کنشگر- شبکه، رویکردی نوین نسبت به حل مسائل مختلف از قبیل مشارکت اجتماعی دارد. این رویکرد جدید، بستری مناسب برای ردیابی کنشگران انسانی (مردم و عنصر قدرت) و غیرانسانی (فضا) ایجاد می‌کند. در این الگو، جهت ایجاد مشارکت اجتماعی، گونه‌ای از روابط قدرت در نظر گرفته شده که در آن، فضا نیز در کنار مردم و نهاد قدرت، به کنشگری می‌پردازد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، تحلیل و تببین روند برهم‌کنش سه عنصر مردم، نهاد قدرت و فضا و تاثیر غایی آن در ایجاد مشارکت اجتماعی در سطح بازار تاریخی تبریز است.روش پژوهش: این پژوهش با روش‌شناسی کیفی از نوع داده‌بنیاد، مبتنی بر نظریه‌ کنشگر- شبکه، به مطالعه‌ کنشگران انسانی و غیر انسانی موجود در شبکه می‌پردازد. پژوهش حاضر، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت، از نوع توصیفی ‌‌ تحلیلی است که روش کار با تاکید بر رویکرد زمینه‌گرایی و استفاده از مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته (مبتنی بر روش‌های زمینه‌ای) صورت گرفته است. داده‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق با 45 نفر از بازاریان، متخصصین و مسئولین (مدیران شهری) به‌عنوان مطلعین این حوزه انجام شده است.نتیجه‌گیری: بسیاری از معضلات مربوط به نظام‌های شهری از جمله ساختار بازارهای تاریخی کشور، از عوامل غیردموکراتیکی مانند عدم مشارکت‌پذیری، نقض حقوق شهروندی، عدم آگاهی، عدم انعطاف‌پذیری در تصمیم‌های دولتی و زوال کثرت‌گرایی نشئت می‌گیرد. نتایج تحقیق براساس داده‌ها و مستندات مستخرج از مصاحبه‌ها حاکی از آن است که ارتقای مولفۀ فضایی بازار تاریخی تبریز در گرو افزایش آگاهی بازاریان و ایجاد نقش مثبت برای آنها در انواع تصمیم‌گیری‌های مختلف است. فرایندی که با ایجاد فرصت‌های برابر منجر به تقویت آگاهی شهروندان می‌شود و به‌جایگاه مردم، نه به‌عنوان مشکل بلکه به‌مثابۀ راه‌حل، ارج می‌نهد. البته در این میان و به موازات این مسئله، تقویت ساختارهای اقتصادی و همچنین تقویت حس تعلق خاطر می‌تواند نقشی دو چندان، ایفا نماید.

An Analysis of Interactions among Influential Factors Contributing to Social Participation in the Historic Bazaar of Tabriz through the Lens of Latour Actor-Network Theory: A Grounded Theory

Problem statement: The actornetwork theory offers a new approach to solving a variety of problems such as social participation. This new approach sets a good platform to track the trajectory of human (people and the element of power) and inhuman (space) actors. In this model, to create social participation, it is necessary to establish a kind of power relations in which space also acts alongside the people and the institution of power.Research objective: The current study aims to analyze the process of interactions among the three elements of people, the institution of power and space, and explains its effect on social participation in the historic bazaar of Tabriz.Research Method: This research draws upon actornetwork theory to examine human and nonhuman actors in the network using the qualitative method. The present study is applied in terms of purpose and descriptiveanalytical in terms of nature. To this end, the grounded theory method was used and semistructured indepth interviews were conducted (Datadriven methods). The data were gathered through indepth interviews with 45 marketeers in the grand bazaar of Tabriz, experts, and authorities (city managers) as knowledgeable in this field.Conclusion: Many problems associated with urban systems, including the structure of historic markets in Iran, arise from nondemocratic actors such as lack of participation, violation of civil rights, lack of awareness, inflexibility in government decisions, and the decline in pluralism. The results of the research based on the evidence and interviews indicate that the improvement of the spatial component of Tabriz historic bazaar depends on raising the awareness of marketeers and creating a positive role for them in various decisions. This process needs to create equal opportunities to raise the awareness of the citizens and respect the position of the people, not as a problem but as a solution. However, in parallel with this, strengthening both economic structures and the sense of belonging play a double role.