طرح و نقش در قالی‌های نقشه‌ارمنی بخش خرقان استان قزوین

یان مسئله: شمار بسیاری از قالی‌های روستایی و عشایری استان قزوین به اقوام و تیره‌های مختلف ساکن در این منطقه تعلق دارد. از مهم‌ترینِ این اقوام ارمنیان‌اند که سنت کهن قالی‌بافی خود را در این سرزمین نیز ادامه داده‌اند و می‌توان انتظار داشت که ویژگی‌های فرهنگی و قومیتی آنان در دست‌بافته‌هایشان نیز بروز یافته باشد. از سویی، تاثیر خصوصیات اقلیمی نیز، پس از یکجانشینی ارمنیان، بر فرهنگ و هنر آنان قابل انتظار است. زمینه‌های مذکور این پرسش را پیش می‌کشد که مجموع عوامل نژادی و اقلیمی چه ویژگی‌هایی را برای بافته‌های ارمنیان منطقۀ قزوین رقم زده است.هدف پژوهش: این پژوهش در پی شناسایی و بررسی طرح و نقش قالی‌های نقشه‌ارمنی قزوین است که این بافته‌ها را در میان دیگر بافته‌های آن منطقه و نیز بافته‌های همین قوم در دیگر مناطق ایران دارای شناسنامه‌ای متمایز می‌سازد.روش پژوهش: بیشتر داده‌های این پژوهش به شیوۀ میدانی گرد آمده و برای برخی بررسی‌های تاریخی به اسناد نیز مراجعه شده است. روش تحقیق براساس شیوۀ اجرا توصیفی و تحلیلی است. داده‌ها نیز به‌صورت کیفی تجزیه و تحلیل شده‌اند. براساس جستجوی میدانی صورت‌گرفته، کلیه قالی‌های دردسترس نقشه‌ارمنی خرقان قزوین در جامعۀ آماری این پژوهش قرار دارد و از این میان، 13 قالی یافت‌شده در منطقه به عنوان جامعۀ نمونه انتخاب شده است.نتیجه‌گیری: وابستگی به طرح و نقش قالی ارمنستان ویژگی کلی قالی‌های نقشه‌ارمنی منطقۀ خرقان است که بیش از قالی‌های ارمنی‌باف دیگر مناطق ایران در این منطقه نمود دارد. برجسته‌ترین ویژگی‌های طرح و نقش قالی‌های نقشه‌ارمنی قزوین ساختار هندسی و شکسته و تاکید بر نقوش شاخصی چون کلیسا، چلیپا و ستاره است که در فرهنگ این قوم ریشه دارد. رایج‌ترین نقشه‌های قالی‌های ارمنی نیز شامل بوته‌خاری، کاسه‌بشقابی، گل‌افشان، ترنج‌چلیپا و گلدانی است.

The Study of Design and Pattern in Carpets with Armenianplan in Kharaghan Region of Qazvin

Problem statement: A high number of tribal and rural carpets in Qazvin Province belong to different ethnic groups living in the area. Having continued their old tradition of weaving carpets in this area, Armenians are among the most important tribes and their cultural and tribal features can be seen in their handicrafts. On the other hand, climatic features have also played a major role on their culture and art after the shift to sedentary lifestyle. The aforementioned backgrounds raise the question that what features the combination of ethnic and climatic factors have resulted in for the Armenians hand-made carpets in Qazvin region.Research objective: identifying the carpets with Armenian plan in Qazvin, regarding their design and pattern, is the main aim of this research. This differentiates both the carpets with Armenian plan in Qazvin from the other carpets in the region, and the same plan in the other regions of Iran. Research method: most data used in this research is gathered through field study and for some of the historical observations, documents are also used. Research method is descriptive and analytic based on the application method. The data has also been analyzed through qualitative analysis. Based on the field study, all the available carpets with Armenian plan in the region of Kharaghan in Qazvin are in the universe of this study and 13 carpets from this region are chosen as samples. Conclusion: A common and general feature of the carpets with Armenian plans woven in the region of Kharaghan is the dependence of their plan and design on the carpets from Armenia. This feature is more frequent in Kharaghan in comparison to the other regions of Iran. The most particular features of the plan and design of the carpets with Armenian plan in Qazvin are the geometrical structure with broken lines, and emphasis on specific shapes like a church, cross and star which are rooted in this tribe’s culture. The most common Armenian plans have thistles, dishes, flowers medallion and vases.