بازنمایی سیر تحولات میدان وقت و ساعت یزد از ابتدا تا انتهای دورۀ پهلوی

بیان مسئله: میدان وقت و ساعت از میدان‌های تاریخی و مهم شهر یزد است. در اوایل قرن هشتم ه. ق. در محدوده‌ مکان این میدان، مجموعه‌ مدرسه‌ رکنیه بوده و به دلیل رصد مشهور وقت و ساعت، این نام بر روی این میدان باقی مانده است. به همین دلیل عمده‌ تحقیقاتی که پیرامون میدان وقت و ساعت صورت گرفته متمرکز بر پیشینه‌ مکانی این میدان در قرن هشتم ه. ق. است و این در حالی است که در وضع کنونی هیچ‌کدام از عناصر محصورکننده‌ میدان مربوط به قرن هشتم ه. ق. نبوده و متعلق به بازه‌های زمانی معاصرتر است.هدف پژوهش: پژوهش سعی در شناساندن لایه‌ها و تحولات معاصر میدان دارد.روش پژوهش: به منظور تحقق این هدف رجوع به منابع مختلف ضرورت داشت.  به همین منظور در بخش گردآوری اطلاعات، با استفاده از روش ترکیبی و رجوع به منابع مختلف شامل تاریخ محلی، پژوهش‌های تاریخی معاصر، شواهد میدانی، گزارش‌های باستان‌شناسی، آرشیو عکس‌های تاریخی، عکس‌های هوایی و به‌ویژه استفاده از منابع شفاهی تلاش شده تا اطلاعات جامعی در ارتباط با تاریخ میدان گردآوری شود. در بخش تحلیل با استفاده از روش توصیفی_ تحلیلی و با اتکا بر تفسیر متون و اسناد تاریخی، تاریخچه و تحولات میدان وقت و ساعت از ابتدا تا دوره‌ معاصر و با تاکید بر بازه‌ زمانی تا انتهای دوره‌ پهلوی مورد بررسی قرار می‌گیرد.نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که قدیمی‌ترین عنصر محصورکننده‌ میدان در وضع کنونی، بنای آب‌انبار وقت و ساعت است. همچنین عمده‌ بناهای محصورکننده‌ میدان مربوط به دوره‌ قاجار هستند. در دوره‌ پهلوی نیز شاهد تحولات مهمی در میدان بودیم که عبارت‌اند از: 1) ساخت دو بنا در دوره‌ پهلوی اول در ضلع شمالی و جنوبی، 2) ساخت یک بنا در دوره‌ پهلوی دوم در ضلع جنوبی، 3) بازسازی مدرسه‌ افشار 4) مداخلات خانه‌ مسگرنژاد، 5) مرمت بقعه‌ سید رکن‌الدین، 7) کشف پایاب قنات زارچ و دفن مجدد آن و 8) تغییر بدنه‌سازی کلک.

Reidentification of the Historical Evolution in Yazd Vaqt-o-sā’at Square From the beginning to the end of the Pahlavi era

Problem Statemet: Vaght o Saat Square is one of the oldest and most important historical squares in Yazd. This square was located within the Rokniyeh school complex in the eighth century A.H.. Due to the famous observation of Vaght o Saat, this name has still remained on this square. For this reason, most of the research that has been done on Vaght o Saat square focuses on the historic background of the square in the eighthcentury A.H, while in the current situation, none of the elements surrounding the square belong to the eighth century AH, but pertain to more contemporary periods.Research objective: Introducing historical evolution and layers of Vaght o Saat squareResearch method: In the data collection section, comprehensive data on the history of the square is collected by using a mixmethod, referring to various references such as local history, contemporary historical research, field evidence, the archive of historical photographs, aerial photographs and especially using oral references. In the analysis section, through applying descriptiveanalytical method and relying on the interpretation of historical texts and documents, the history and evolution of the Vaght o Saat square are explained from the outset of the Pahlavi era to its end. Coclusion:The results of this study show that the oldest element enclosing the square in its current state is the water reservoir of Vaght o Saat. Also, most of the buildings surrounding the square belong to the Qajar era. In the Pahlavi era, important developments took place in the square, which are: 1) Construction of two buildings in the first Pahlavi era on the north and south sides 2) Construction of a building in the second Pahlavi era on the south side 3) Reconstruction of Afshar school 4) Interventions in Mesgarnejad house 5) Restoration of the tomb of Seyyed Rokn alDin 7) Discovery of the Zarch Payab and its reburial 8) Renovation of Kalak`s façade.