بازنمایی خاطرۀ شهری به مثابۀ تصاویر عکاسانۀ سوررئالیستی در کتابِ «دوران کودکی در برلین حوالی 1900»

فضا، مکان، و شهر مفاهیمی کلیدی در نوشته‌های «والتر بنیامین»، فیلسوف و متفکر آلمانی، محسوب می‌شوند. وی در آثارش خصوصاً تجربه‌ ادراکی مواجهه با فضاهای شهری مدرن را مورد مطالعه قرار داده است. در میان نوشته‌های شهری بنیامین، کتاب «دوران کودکی در برلین حوالی 1900» از جایگاهی متمایز برخوردار است. این کتاب از طریق پروژه‌ ناتمام «وقایع‌نامه‌ برلین» ظهور پیدا کرد و روایت تجربیات و خاطرات دوران کودکی وی از زندگی در برلین مدرن در سال‌های انتهایی قرن نوزدهم و سال‌های ابتدایی قرن بیستم است. بنیامین، به‌منظور یافتن راهکاری مناسب برای بازنمایی خاطرات دوران کودکی‌اش از تجربه‌ کلان‌شهری، از ظرفیت‌های تکنولوژی‌های بازتولیدی مدرن، همچون سینما و عکاسی، بهره می‌گیرد. پژوهش حاضر سبک نگارشی بنیامین در اثر مذکور در توصیف فضاهای شهری را با شیوه‌ عکاسی «اوژن آتژه»، عکاس فرانسوی، از فضاهای شهری پاریس مقایسه می‌کند. خودِ او آتژه را از پیشگامان عکاسی سوررئالیستی محسوب می‌کرد و معتقد بود تصاویر شهری آتژه از کیفیتی رویایی و وهم‌گونه برخوردارند.هدف پژوهش: مقاله‌ حاضر می‌کوشد این نکته را آشکار سازد که بهره‌گیری بنیامین از تکنولوژی‌های نوین، خصوصاً عکاسی، در بازنمایی خاطرات شهری دوران کودکی‌اش چگونه نقشی تعیین‌کننده در سبک نگارش و ساختار متن ایفا می‌کند. مقاله بر آن است که دلالت‌های اجتماعی و سیاسی‌ای را که بنیامین، با اتخاذ رویکرد عکاسانهسوررئالیستی، در بازنمایی خاطرات کودکی‌اش از شهر برلین به آن‌ها اشاره کرده است برجسته سازد.روش پژوهش: این پژوهش با روش توصیفیتحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر این نتیجه را مطرح می‌کند که تصاویر عکاسانهمتنیِ بنیامین از تجربه و خاطره‌ کلان‌شهری نه‌تنها در رابطه با گذشته بلکه در پیوند با زمان حال و آینده معنا پیدا می‌کنند. تصاویرِ «بی‌صدا» و سوررئالیستیِ او از خاطرات دوران گذشته‌ برلین، در مواجهه با تبلیغات پرشکوه و نویدهای فریبنده‌ حزب نازی، پژواک و معنای خود را پدید می‌آورند.

Representation of the Urban Memory as Surrealist Photographic Images in Berlin Childhood around 1900

Problem statement: Notions of space, place, and city are key concepts in the writings and works of Walter Benjamin, philosopher, and theorist related to Frankfurt School. Especially in his works, Benjamin studies the perceptual experience of facing modern urban spaces. The book Berlin Childhood around 1900 possesses a prominent status among his writings about European cities. The book originated from the unfinished project A Berlin Chronicle and is a memoir of his childhood experiences in Berlin in the late 19th century and the early 20th century. To find a suitable way to represent his childhood memories of the metropolitan experience, Benjamin uses the capacities of modern reproductive technologies such as cinema and photography. The present study draws a comparison between the literary style of the book used for describing the urban spaces of Berlin and the photographic style of Eugène Atget in depicting Paris. Benjamin considered Atget as one of the pioneers of Surrealist photography and believed that Atget’s cityscapes were illusory and phantasmic.Research objective: The present study tries to demonstrate the key role of new technologies, and especially photography, in the literary style and structure of Berlin Childhood around 1900. The study is to highlight the socialpolitical implications to which Benjamin had alluded by adopting a photographicsurrealist approach in representing the urban memories of his childhood.Research method: Data for this study were collected from bibliographic databases, by applying a descriptiveanalytic method.Conclusion: This study shows that these photographic pictures are interpreted not only in relation to the past but also to the present and future. The Surrealist “silent” and “cleared out” images Benjamin recalls from a faraway Berlin, obtain their meaning in contrast to the pompous propaganda of the Nazi Party for constructing a utopia from the heart of the First World War’s ruins.