پژوهشی دربارۀ رابطۀ زبان و هنر در هنر مفهومی ایران (1344 تا 1381 شمسی)

بیان مسئله: موازی با رویارویی شرق با غرب در حوز‌ه‌های مربوط به جهان‌بینی و فلسفه، جذب رویکردها و جنبش‌های هنری معاصر نیز پیچیدگی‌های مخصوص به خود را دارد. در این میان، هنر مفهومی به علت ویژگی‌های ذاتی و نوع نگاهش به زیباشناسی، رسانه، مخاطب و نهادها از جمله بحث برانگیزترین موضوع‌ها در عالم هنر محسوب می‌شود. موضوعی که به واسطۀ ماهیتش مستقیماً با مقولۀ زبان در ارتباط است. اکنون این سوال مطرح می‌شود این است که در هنر مفهومی ایران چه ارتباطی میان زبان و هنر وجود دارد؟هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر شناخت عمیق‌تر هنر مفهومی در ایران است تا بتوان نقاط ضعف و قدرت ارتباط هنر و زبان را در یان جنبش بهتر واکاوی نمود و در صورت امکان راهکارهایی برای آینده متصور شد.روش تحقیق: در این پژوهش سعی شد که در قدم اول، هنر مفهومی با پرداختن به پیش‌زمینه‌ها و طیف مربوط به آن بررسی شود. در قدم دوم تلاش بر این بود که ارتباط هنر و زبان، مستقل از هنر مفهومی و بعد در بطن هنر مفهومی با تکیه به آرای هنرمندان، جریان‌ها و آثار تحلیل شود و مولفه‌ها و اصول آن استخراج شود. در قدم سوم، سیر هنر مفهومی ایران و رابطۀ هنر و زبان در این جنبش هنری نوپا مطالعه شد و آثار بر اساس مولفه‌ها و اصول نام‌برده واکاوی شدند. در این پژوهش هدف اصلی این بود که با خوانش رابطۀ هنر و زبان در هنر مفهومی، نقاط ضعف و قوت فرایند درک، جذب و کنش هنر مفهومی در ایران با نگاهی انتقادی شناخته و تحلیل شوند.نتیجه‌گیری: با مطالعۀ ارتباط زبان و هنر در هنر مفهومی ایران می‌توان نتایج را در  دو بعد خلاصه کرد. اول اینکه سه مولفه شکل‌گیری هنر مفهومی در غرب با زمینۀ تکوین و جذب آن در ایران به میزان زیادی متفاوت است. دوم اینکه این تفاوت باعث ایجاد ارتباط ضعیفی میان زبان و هنر در هنر مفهومی ایران شده که با دو اصل مستخرج از هنر مفهومی غرب مغایر است. به نظر می‌رسد این دو بعد را باید در کنار نقطۀ قوت این جریان یعنی دغدغه‌مندی قرار داد.

A Study on the Relationship between Language and Art in Conceptual Art of Iran (1965-2003)

Problem statement: Parallel with the confrontation of the East and the West in the fields of worldview and philosophy, the comprehension of contemporary artistic approaches and movements also has its own complexities. Among these, conceptual art is one of the most controversial issues in the art world due to its characteristics and its view of aesthetics, media, audience, and institutions. This subject by its very nature is directly related to the language. The question that arises is what is the connection between language and art in Iranian conceptual art?Research objective: The aim of the present study is to gain a deeper understanding of conceptual art in Iran so that the weaknesses and strengths of the relationship between art and language in this movement can be better explored and, if possible, solutions for the future can be considered.Research method: In this study, the first step was to examine conceptual art by delving into the background of the study and its related spectrum. In the second step, the relationship between art and language, was first analyzed in general and then were scrutinized in conceptual art by referring to the opinions of artists, current trends, and works, and to extract its components and principles. In the third step, the Iranian conceptual art and the relationship between art and language in this fledgling art movement were studied and the works were analyzed based on the mentioned components and principles. In this study, the main purpose was to analyze the relationship between art and language in conceptual art, and show the weaknesses and strengths of the process of understanding and absorbing conceptual art in Iran.Conclusion:By studying the relationship between language and art in Iranian conceptual art, the results can be summarized in two dimensions. First, the three components of the formation of conceptual art in the West are very different from the context of its development and absorption in Iran. Second, this difference has created a weak link between language and art in Iranian conceptual art, which is contrary to the two principles derived from Western conceptual art. It seems that these two dimensions should be considered next to the strength of this movement, namely being related to tangible issues.