تعزیۀ سیار در صحنۀ شهر؛ بررسی نشانه-معناشناختی سیالیت مکان در تعزیۀ ضیابر

بیان مسئله: تعزیه‌ سیار یکی از شیوه‌های اجرایی نمایش تعزیه است که صحنه‌های آن، نه در یک مکان ثابت، بلکه در طول یک مسیر اجرا می‌شود. مسئله‌ پژوهش حاضر این است که چگونه گفتمان تعزیه‌ سیار در ارتباط با جابه‌جایی مرزهای مکانی شکل می‌گیرد و این جابه‌جایی‌، چگونه به مثابه فرایندی ظاهر می‌شود که تعزیه را به امری تحولی تبدیل می‌کند. در تحقیق حاضر، تعامل میان گفتمان تعزیه‌ سیار ضیابر (نمونه‌ موردی) و گفتمان شهر مورد مطالعه قرار می‌گیرد و همچنین تاثیرات نشانهمعناشناختی اجرای تعزیه بر مکان‌ها و فضاهای شهری ضیابر بررسی می‌شود.اهداف پژوهش: هدف اصلی این تحقیق، شناخت وجوه نشانهمعناشناسانه سیالیت مکان در تعزیه‌ سیار و کارکرد آن در دگردیسی مکان‌های شهری است.روش پژوهش: با روش کیفی مبتنی بر تحلیل نشانهمعناشناسی صورت پذیرفته است. نشانهمعناشناسی رویکردی است که خاستگاه اندیشگانی فرانسوی دارد و حاصل گذار از نشانه‌شناسی ساخت‌گرا و کلاسیک به سوی نشانه‌شناسی مبتنی بر «تن»، «ادراک» و «حضور» با زمینه‌ پدیدارشناختی است.نتیجه‌گیری: مسیر حرکت تعزیه‌ ضیابر از به‌هم‌پیوستن سه موقعیت مکانی اصلی این شهر (قبرستان، خیابان اصلی و خانه‌ آیت‌الله ضیابری) شکل می‌گیرد. با بررسی ویژگی سیال این تعزیه، مشخص می‌شود که چگونه مکان‌های مذکور روایت‌پذیر شده و از کارکرد و نقش‌های پیشین خود فاصله می‌گیرند. به طوری‌که این امر موجب دگردیسی مکان‌ها، فضاها و همچنین استعلایافتگی شهر در طول اجرای تعزیه می‌شود.

Mobile Ta’ziyeh in the City Scene: Semiotic Study of Mobility in Ziaber Ta’ziyeh

Problem statement: Mobile Ta’ziyeh is regarded as one of the kinds of traditional Iranian theatre in which the scenes are performed not in a permanent place, but on a certain path. The present study aims to investigate how the discourse of Ta’ziyeh is formed in connection with the displacement of spatial boundaries and how this displacement emerges as a process that turns Ta’ziyeh into a performance with transformative function. In the current article, the interaction between the discourse of Ziaber Mobile Ta’ziyeh (case study) and the discourse of the city is studied. Also, the effects of performing Ta’ziyeh on the urban areas of Ziaber are investigated semiotically.Research objectives: The main purpose of this article is to identify the semiotic aspects of mobility in the Ta’ziyeh and its function in the transformation of urban places and spaces.Research method: The present article has been conducted through a qualitative method based on the Paris school semiotics. The research approach is derived from postGremassian tradition and is the result of the transition from structuralist and classical semiotics to semiotics based on “body”, “perception” and “presence” with a phenomenological background.Conclusion: The course of Ta’ziyeh Ziaber is formed by joining the three main locations of this city (cemetery, the main street, and house of Ayatollah Ziaberi). By examining the mobile nature of this Ta’ziyeh, it becomes clear how the mentioned places became narrative and move away from their previous functions and roles so that this cause transforms of places, spaces and also the transcendence of the city during the performance of Ta’ziyeh.