تاثیر فضاهای معماری در فیلم‌های اکسپرسیونیستی ایران مطالعۀ تطبیقی با سینمای اکسپرسیونیست آلمان

بیان مسئله: سینما و معماری به‌عنوان دو مقولۀ متناظر که از زمان حیات سینما مدام بر یکدیگر تاثیرات دوسویه داشته‌اند شناخته می‌شوند. در قرن اخیر تاثیرات کالبد معماری بر سینمای جهان مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. از آنجا که سینمای ایران جزو سینماهای صاحب سبک در جهان به‌شمار می‌آید، طبیعتاً تاثیرپذیری این سینما از فضاهای معماری می‌تواند ضرورت مطالعه در این زمینه را نشان دهد. شاید شاخص‌ترین سبکی که تاثیرات معماری آن در سینما فرمی جدانشدنی را آفرید، تاثیر معماری اکسپرسیونیست بر سینمای بین دو جنگ جهانی بود؛ جایی که معماری و سینما بی‌اندازه به یکدیگر نزدیک می‌شوند. اکسپرسیونیست به‌عنوان یکی از جلوه‌های قرن بیستم در سینمای ایران نیز بروز داشته است. چه در فیلم‌های هم‌دورۀ اکسپرسیونیست آلمان و چه در دهه‌های اخیر، اما فقدان پژوهش در این زمینه سبب ناشناخته‌ماندن تاثیرات این نوع معماری بر فیلم‌های اکسپرسیونیستی ایران شده است.هدف پژوهش: در این پژوهش، هدف بررسی سینمای اکسپرسیونیستی ایرانی در دورۀ معاصر و نحوۀ تاثیرپذیری فیلم‌ها از فضاهای معماری است.روش پژوهش: این مطالعه با رویکرد کیفی و با روش مطالعۀ تطبیقی و تحلیل محتوایی انجام‌گرفته است. در این گذر، ابتدا به شناخت اکسپرسیونیست و مفاهیم آن در معماری و سینما پرداخته می‌شود سپس با بررسی نمونه‌ها و تحلیل محتوا، نقش فضاهای معماری در سینمای اکپرسیونیست ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاثیر فضاهای معماری در فیلم‌های اکسپرسیونیستی در فیلم «شب‌نشینی در جهنم» به علت دکورسازی عظیم آن و وفادار ماندن به ارکان اکسپرسیونیست، ارجاعات ملموس و قابل درکی (از نظر بصری) به فضاهای معماری دارد. برخلاف نمونه‌های دیگر که اثرات کالبدی فضاهای معماری تا حد مینیمالی کاهش پیداکرده است، اما همچنان دیگر عوامل نظیر سایه و نور مورد توجه قرارگرفته است.

The Impact of Architectural Spaces on Iranian Expressionist FilmsA Comparative Study with German Expressionist Cinema

Problem statement: Cinema and architecture are regarded as two corresponding categories that have had a mutual impact on each other since the life of cinema. In the last century, the impact of architecture on cinema has been reviewed. Since Iranian cinema is considered as one of the most effective stylish ones, the impact that it has had on the architectural spaces can naturally make it necessary to study in this field. Perhaps the most prominent style that influenced architectural form in cinema was the influence of expressionist architecture on cinema between the two world wars, where architecture and cinema are immensely close together. Expressionist, as one of the manifestations of the 20th century, has also appeared in Iranian cinema during decades, however, the lack of research in this area has left the impact of this type of architecture on Iranian expressionist films unknown.Research objective: The aim of this study is to investigate Iranian expressionist cinema in the contemporary period and how films are influenced by architectural spaces.Research method: This study was a qualitative study with comparative study and content analysis. In this passage, the expressionist concept and its concepts in architecture and cinema are discussed first, then by examining the examples and content analysis, the role of architectural spaces in Iranian expressionist cinema is examined.Conclusion: The results show that the influence of architectural spaces on expressionist films in “A Party in Hell” has a tangible and intuitive reference to architectural spaces due to its massive decoration and adherence to expressionist pillars. Unlike other examples where these expressionist films have reduced the physical effects of architectural spaces to a minimal extent, other elements such as shadows and light have also been taken into consideration.