فرایند ادراک منظر بر پایۀ ادراکات حسی و عقلی

بیان مسئله: طبق تعاریف، منظر پدیده‌ای است که توسط انسان ادراک می‌شود. انسان در وهلۀ اول از طریق حواس با محیط و محرک‌ها، ارتباطی فیزیولوژیک برقرار می‌کند و این به تقویت خاطرۀ ذهنی و ادراک حسی منجر می‌شود. در ادامه در ادراک عقلی، تجارب حسی معنی‌دار شده و شناخت حاصل می‌شود. در نتیجه، عدم توجه به تمامی حواس موجب کاهش تجربیات حسی می‌شود. از آنجا که تا کنون تحقیق جامعی در زمینۀ فرایند ادراک مناظر ارائه نشده، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال اصلی است که فرایند ادراک منظر چگونه است. در راستای پاسخ به این پرسش در ابتدا پاسخگویی به این سوالات فرعی لازم است که ادراک حسی انسان بر پایۀ چه حواسی شکل می‌گیرد و ادراک عقلی انسان و عوامل تاثیرگذار بر آن کدام‌اند.هدف پژوهش: این پژوهش سعی در افزایش تجربیات حسی و پاسخ‌دهندگی بیشتر منظر، از طریق شناسایی و توجه به فرایند ادراک و عوامل تاثیرگذار در آن، دارد.روش پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت از نوع کیفی با هدف کاربردی است و روش آن تحلیل محتوای کیفی و روش گردآوری اطلاعات با استفاده از روش کتابخانه‌ای از طریق بررسی متون و نقد نوشته‌های دیگران و تحلیل محتوای کیفی آنها بوده و به شیوۀ استنتاجی و استنباطی، به بررسی فرایند ادراک مناظر در دو حوزۀ ادراک حسی و ادراک عقلی می‌پردازد. نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده بیانگر آن است که بسنده‌کردن به حواس پنج‌گانه در ادراک منظر، فارغ از 51 حس و ادراکات عقلی و عوامل آن (منظر فیزیکی، عوامل فرهنگی، عوامل شخصی)، موجب توصیف عینی و فنی منظر، ثبت لایه‌ای سطحی از تجربیات حسی و تضعیف رابطۀ کاربر با محیط کالبدی شده و در صورت عدم تامین انتظارات انسان، موجب رنجش و ترک محیط می‌شود.

Perceiving Landscape Process Based on Sensory and Intellectual Perceptions

Problem statement: According to definitions, Landscape is a phenomenon that is perceived by man. First, Human beings have physiologically communicated with the environment through senses and stimuli, which leads to strengthening mental memory and sensory perception. In the following, in Intellectual Perception, sensory experiences will meaningful and cognition is obtained. Consequently, the lack of attention to all senses reduces sensory experiences. Since there has not been a comprehensive research on the landscape perception process, the present study seeks to answer the main question, what is the process of landscape perception? In order to answer this question, it is first necessary to answer these subquestions. Based on which senses do human sensory perception form? What are human intellectual perception and its influencing factors?Research objectives: This research aimed at increasing the sensory experiences and higher responsiveness of the landscape by identifying and considering the process of perception and its effective factors on the perception of the landscape.Research method: The present study is qualitative and in terms of purpose is the applied research. The methodology of this research was qualitative content analysis and the method of data collection was the bibliographic method. The data were collected by the bibliographic method through studying the texts, documents, and others’ reviews. The induction method was used to analyze the data and investigated the process of landscape perception in two areas of sensory perception and Intellectual perception.Conclusion: These results demonstrate that considering only five human senses in the landscape perception, regardless other 51 senses, intellectual perceptions and its factors (physical landscape, cultural factors, individual factors) can lead to an “objective and technical” description of the landscape. Besides, it can cause the record of a superficial layer of experiences, decreasing sensory experiences, weakening the relationship between the user and the physical environment and affecting humans’ behavior. So that, failure to meet humans’ expectations of the environment may result in one resentment and even leaving it.