واکاوی نقش هنرمند در کارخانه‌های شیشه‌گری سنتی ایران از منظر ساخت‌یابی گیدنز

بیان مسئله: شیشه‌گری سنتی ایران امروزه به صورت کارخانه‌هایی در حومۀ تهران و شهرهای بزرگ فعال بوده و همچنان مانند دوران پس از انقلاب صنعتی با تغییرات اندکی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. هنرمند معاصر در تلاش جهت کاربست شیشه در خلق اثر خود، نیازمند مراجعه به کارخانه‌های شیشه‌گری سنتی و تعامل با اینان است. آنچه مشخص است، این تعامل براساس شرایط و قوانین حاکم بر هنر شیشه شکل گرفته که نه از سر انتخاب، بلکه به اجبار و براساس قواعد حاکم بر شیشه‌گری سنتی برقرار است. از این‌رو در این پژوهش با بهره‌گیری از تحلیل جامعه‌شناختی، رابطۀ بین کارخانه‌های شیشه‌گری سنتی به عنوان ساختار (قواعد) و هنرمند به عنوان کنشگران (منابع) مطرح و در نهایت به واکاوی نقش هنرمند در ساختار حاکم پرداخته می‌شود.هدف: این مقاله با هدف بررسی سهم هنرمند در فرآیند خلق آثار شیشه در کارخانه‌های شیشه‌گری براساس نظریۀ ساخت‌یابی «آنتونی گیدنز»، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که هنرمند معاصر چه سهمی در خلق اثر در تعامل با کارخانه‌های شیشه‌گری سنتی امروزۀ ایران دارد؟ و آیا این سهم در تقابل با ساختارها و قواعد حاکم به هنرمند داده می‌شود یا ساختار و قواعد مطالبۀ این سهم باید تغییر و دگرگونی یابد؟ روش تحقیق: این مقاله از نظر راهبرد از نوع کیفی و از لحاظ هدف کاربردی است که به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و داده‌های حاصل از مطالعات میدانی و مشاهدات عمیق نگارندگان به انجام رسیده است.نتیجه‌گیری: در نتایج حاصل از این پژوهش مشخص می‌شود؛ با توجه به اصول نظریۀ ساخت‌یابی، هرگونه تغییر در قواعد و منابع انجام کنش در هریک از مولفه‌های موثر، تغییر در کلیت آن نظام را در پی خواهد داشت. تحول در جریان هنر شیشه معاصر مستلزم تغییر در رابطۀ بین هنرمند و کارخانه‌های شیشه‌گری است. هنرمند شیشه معاصر باید در جستجوی تعامل با نظام دیگری همچون دانشگاه باشد. لازم است هنرمند معاصر در فرآیند ساخت اثر خود به جای تعامل با ساختار حاکم بر کارخانه‌های شیشه در جستجوی ساختار مناسبی برآید. در این‌صورت هنرمند به جای بهره‌مندی از ساختار کارخانه و پذیرفتن نقش هنرمند طراح، می تواند در فضای کارگاه هنری خود نقش هنرمند مستقل را ایفا کند.

The study of Artist’s Role in Traditional Iranian Glass Factories by the Approach of Giddens’ Structuration Theory

Problem statement: The current traditional Iranian glass making is done in factories around the suburbs of large cities like Tehran. This industry has survived with minimal changes like postindustrial revolution era. Contemporary artist needs to visit traditional glass factories and interact with them to use glass in their works of art.Research objectives: This article studies the artist’s role in glass factories based on Giddens ‘structuration theory to answer the following questions, “What is the role of the contemporary artist in interacting with traditional Iranian glass factories in creating his/her artworks?” and “is this role given to the artist as a result of the interaction with the governing structures or rules, or should these structures and rules be changed?”Research method: This article is a qualitative research and is done in a descriptiveanalytical way. Resources are used include Library resources and field studies and authors’ observations.Conclusion: Evidently, the interaction between the artist and glass factories is based on dominant rules and conditions of glass art and traditional glass making and out of artist’s choice. This study with sociological approach examines relationship between traditional factors in glass making (as structure/ rules) and artist (as actors/resources). The results show that according to the theory of the structuration any change in the rules and resources of human activity will change the overall system. Accordingly, the development of contemporary glass making art requires changes in the relationship between the artist and the glass factoriesBy changing the whole system, the artist can interact with the structure. In fact, it may be better for the artist in the process of making his/her own artwork to look for a suitable structure rather than interacting with the structure that is governed on the glass factories. The question of the structure of glassmaking studios is a subject of another research.