آسیب‌شناسی کاهش قابلیت محیطی ناشی از تغییرات سلیقه‌ای و ناهنجار کالبدی محیط؛ نمونۀ موردی: کوهریگ مهریز استان یزد

بیان مسئله: برخی از مناظر طبیعی یا شهری جمعی و قرارگاه‌های رفتاری آنان در اثر مداخلات و تغییرات ناهنجار انسانی در پیکره‌بندی کالبدی‌شان، با افت قابلیت‌های محیطی یا عدم توازن در میزان بهره‌مندی بین شهروندان مواجه هستند. در پاره‌ای از موارد، تغییرات محیطی علاوه بر کاهش کیفیت مکان با زوال منظر طبیعی و کالبد همراه است. بنابراین شناخت آسیب‌ها و ایجاد تطابق حداکثری میان الگوهای ذهنی و رفتاری شهروندان با محرک‌های محیطی و پیکره‌بندی کالبدی اثر، در تغییرات کیفی محیط امری ضروری است. کوهریگ مهریز استان یزد از جمله مناظر طبیعی‌ای است که تغییرات کالبدی آن باعث آسیب و تضعیف کیفیت و قابلیت محیط در این قرارگاه رفتاری، به‌خصوص برای گروه زنان، شده، درحالی‌که در سابق، قلمروی غالب این گروه بوده است.هدف پژوهش: این مقاله سعی دارد دلایل و عوامل کاهش قابلیت، بهرۀ محیطی و تناقضات میان قرارگاه رفتاری کوهریگ با رفتار نهادینۀ شهروندان را بررسی و راهکارهایی را ارائه کند.از‌این‌رو ین پژوهش بر آن است چگونگی سازش میان الگوهای رفتاری متناقض با ماهیت محیطی و کاهش آسیب‌های کیفی و کالبدی آن را تبیین کند. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفیتحلیلی و پدیدارشناسی صورت گرفته است. نتیجه‌گیری: گسست‌های محیطی شکل‌گرفته از اقدامات نابه‌جا، جداسازی و تمایزات ناگهانی فضاها و ایجاد لبه‌ها در کوهریگ، که در شرایطی متفاوت از فضای رفتاری و ذهنی درون‌گرای شهروندان و حتی منظر بکر قبلی است، موجب تضعیف قابلیت محیط و منظر آن شده است. تغییرات ناهنجار محیطی باعث مکث و ورود افراد شهروندان، به‌خصوص زنان، به حریم‌های ذهنی و تشدید معناهای نهادینۀ ذهنی (چون درون‌گرایی، محرمیت، دیده‌نشدن و ...) و بروز رفتارهای مطابق با آن می‌شود. بدین منظور لازم است از تغییرات نامانوس با ماهیت بستر پرهیز شود و گسست‌های محیطی حذف و تغییرات محیطی به‌تدریج به‌صورت کشش نرم در جهت ماهیت متفاوت برون‌گرایی جمعی تغییر یابد.

Pathology of Environmental Affordance Reduction due to the Taste and Abnormal Physical Changes of the Environment; Case Study: Koohrig of Mehriz in Yazd Province, Iran

Problem statement: Some natural or collective urban landscapes and their behavioral settings, due to the interferences and abnormal human changes in the configuration of their bodies, face a decline in environmental affordances or an imbalance in the utilization ratio among citizens. In some cases, environmental changes, in addition to reducing the quality of location, are associated with the decline of the natural landscape and the body. Therefore, recognizing the damages and creating maximum compatibility between citizens’ mental and behavioral patterns with environmental stimuli and the physical configuration of the work is essential in the qualitative changes of the environment. “Koohrig” in Mehriz of Yazd province is among the natural landscapes that its physical changes have damaged and weakened the quality and affordance of the environment in this behavioral setting, especially for women, whereas in the past it was the dominant territory of this group. Research objective: This article tries to investigate the causes and factors that reduce the environmental affordance, enjoyment, and contradictions between Koohrig’s behavioral setting and the institutional behavior of citizens and presents solutions.To supply maximum compatibility between behavioral patterns contradictory to the environmental nature, and to reduce its physical and qualitative damages.Research Method: The present research has been conducted via a descriptiveanalytical and phenomenological method.Conclusion: Factors such as environmental fragmentation formed by improper actions, separation and abrupt differentiations of spaces, and the creation of edges in Koohrig, which are in conditions different from the introvert mental and behavioral space of citizens and even the previous pristine landscape, have weakened the affordance of environment and its landscape. Abnormal environmental changes cause the pause and the entrance of people, especially women, to mental privacies and intensify the institutionalized mental meanings (such as introversion, privacy, invisibility, and so on) and the emergence of behaviors corresponding with it. For this purpose, it is necessary to avoid changes inconsistent with the context nature, to remove environmental fragmentations and to change the environmental changes gradually as a soft attraction in the direction of the different nature of mass extroversion.