طراحی شهری با رویکرد مشارکت همکاری‌جویانه، از ایده تا طرح؛ موردپژوهی: میدان هروی تهران

بیان مسئله: طراحی شهرها بدون مشارکت و دخالت مردم، شهری منفعل، غیرانسانی و کسالت‌بار عرضه خواهد کرد که شهروندان آن نسبت به آینده شهر بی‌تفاوت خواهند بود. بنابراین با توجه به پیچیدگی شهرهای معاصر و ناکارآمدی روش‌های سنتی، ارائه روش‌ها و ابزارهای مناسب برای ارتباط، تعاون و همکاری هرچه بهتر میان کارشناسان و ساکنان یک فضای شهری ضروری به نظر می‌رسد. مفهوم مشارکت شهروندی ارتباط مستقیم با مفهوم دموکراسی دارد و اهمیت آن زمانی محرز می‌شود که شهروند فعال در شهر تجلی می‌یابد و توسعه شهر با همکاری و مشارکت مردم صورت می‌پذیرد. در این حالت شهروند نوعی کنشگر به‌حساب می‌آید که برای تعیین سرنوشت خود و برای رسیدن به وضعیت مطلوب، فعالانه در شهر تلاش می‌کند و آینده شهر برایش مهم تلقی می‌شود. این امر می‌تواند هدف غایی شهر مشارکت‌مدار محسوب شود و نکته حائز اهمیت این است که این مفهوم بایستی به‌صورت اجرایی در فرایند طراحی شهری گنجانده‌شده و در طرح‌های و برنامه‌های شهری به کار گرفته شود.روش تحقیق: پژوهش حاضر دارای ماهیت نظریکاربردی است. برای پاسخگویی به دغدغه پژوهش، روش «تحلیلی-تطبیقی» به‌منظور تحلیل نظریات مردم و کارشناسان و تطبیق با اصول و فرایند شهرسازی به کارگرفته‌ شده است. هم‌چنین با استناد به رویکردهای نوین در سراسر جهان از روش‌های برداشت رفتار مستقیم، غیرمستقیم، تعامل گروهی و طوفان ذهنی در جهت بهره‌گیری از مشارکت مردمی استفاده‌ شده است.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشانگر این واقعیت است که به‌طورکلی آرا و نظریات کارشناسان و مردمی که از یک فضای شهری استفاده می‌کنند می‌تواند متفاوت، هماهنگ و گاهی متناقض باشد. بنابراین آنچه در این میان مهم است حق بیان خویشتن توسط تمامی کاربران و کنش‌گران یک فضای شهری است و کارشناس همچون یک کاتالیزور می‌تواند این فرایند را تسریع و تسهیل نماید. این پژوهش با ارائه یک مدل و در قالب مطالعه محدوده میدان هروی فرایندی از طراحی فضای شهری با مشارکت مردم و متخصصین و با توجه به روش‌های طراحی مشارکتی ارائه می‌دهد. این فرایند شامل سه مرحله اصلی 1) آگاهی‌بخشی عمومی 2) کارگاه‌های طراحی و 3) بازخورد مردم بوده و در انتها با توجه به خواسته‌ها و با کمک کنشگران مختلف موجود در منطقه به طراحی سایت مذکور منجر می‌شود.

Collaborative Participation Approach of Urban Design, from Idea to Design (Heravi Square, Tehran)

Problem Statement: Designing cities without the participation of the people will provide a passive, inhuman and boring city whose citizens will be indifferent to the future of the city. Therefore, given the complexity of contemporary cities and the inefficiency of traditional methods, providing appropriate methods and tools for better communication, cooperation and collaboration between experts and residents of a metropolitan area seems necessary.Research objective: The concept of citizenship participation is directly related to the concept of democracy, and its importance becomes evident when the active citizen is manifested in the city and the development of the city is achieved through cooperation and participation of people. In this case, the citizen is considered to be anactor who actively tries to determine his / her fate and attains a desirable status, and the future of the city is considered important to him / her. This can be the ultimate goal of a participantoriented city, and it is important to note that this concept should be applied to the urban design process and programs.Research methods: The present research has a theoreticalpractical structure. To answer the research concern, the “analyticaladaptive” method has been used to analyze the opinions of the people and experts and to adapt to the principles and process of urban design. Also, it has used direct methods, indirect methods, group engagement and mental storms to take advantage of public participation.Conclusion: The results of the research indicate that in general the opinions of experts and people who use an urban place can be different, coordinated and sometimes contradictory. Therefore, the important thing is the right to express oneself by all users and actors of a place. An urban design expert as a catalyst can accelerate and facilitate this process. This research presents a model in the form of a study of the Heravi Square, a process for designing urban space with the participation of people and experts and in terms of collaborative participatory design methods. This process consists of three main stages: (1) public information, (2) design workshops, (3) feedback. Keywords: Collaborative Urban Design, Collaborative Partnerships, Public information, Feedback, Heravi Square.