بازکاوی مولفه‌های ناکامی تجربه ایجاد پیاده‌راه 17 شهریور شهر تهران

بیان مسئله: در کشور ایران با الهام از کشورهای پیشرفته و الگوهای دیرینۀ فضاهای پیادۀ شهری ایران، احداث پیاده‌راه‌ها در کلان‌شهرهای کشور در راستای حرکت از خودرومداری به پیاده‌مداری رواج یافته است. پیاده‌راه‌سازی در شهر تهران بعد از چند تجربه نسبتاً موفق نظیر پیاده‌راه 15 خرداد، پیاده‌راه سپه‌سالار، با احداث پیاده‌راه 17 شهریور دنبال شد. ولی متاسفانه پیاده‌راه 17 شهریور، بنابر شواهد موجود همچون یافته‌های پژوهشگران، انتقادهای مسئولین و نارضایتی‌های مردم محلی، تجربۀ چندان موفقی به‌حساب نمی‌آید.هدف: این پژوهش سعی دارد با نگاهی تحلیلی و عمیق، به تبیین روشمند مولفه‌های اصلی بسترساز ناکامی طرح پیاده راه 17 شهریور تهران بپردازد.روش تحقیق: بدین منظور از رویکرد کیفی و تحلیل اسناد، مصاحبه‌های نیمه‌سازمان‌یافته و مشاهدات میدانی استفاده کرده است. به طوری که داده‌های متنی جمع‌آوری‌شده عمدتاً با کمک کدگذاری، شمارش و ایجاد شبکه مضامین و داده‌های مکانی با کمک شمارش، عکس‌برداری و تبدیل به نقشه‌کردن، سازماندهی و مفهوم‌سازی شده که در این مرحله، نگارندگان با دقت در کل یافته‌ها و ارتباط میان مقوله‌های اصلی با یکدیگر، ملاحظۀ مبانی نظری پژوهش و تکیه بر استدلال‌های منطقی و عقلانی، مسائل اصلی بسترساز ناکامی طرح پیاده‌راه را استنباط نمودند.نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عوامل اصلی ناکامی پروژه شامل سه مسئلۀ اصلی «فقدان نیازسنجی، امکان‌سنجی و بسترسازی مناسب برای طرح»، «در حاشیه قرارگرفتن مردم محلی در فرایند برنامه‌ریزی و اجرا» و «مسائل کلان اقتصادی سیاسی و مدیریتی» است. در این میان، به نظر می‌رسد عامل اصلی‌تر و پایه‌ای‌تر نواقص و مشکلات پروژه، شرایط و اهداف سیاسی، مدیریتی و اقتصادی بوده است. تجربۀ پیاده‌راه 17 شهریور، بیانگر آن است که آثار مثبت بالقوه احداث پیاده‌راه‌ها در ارتقای کیفیت محیط تنها می‌تواند در صورت مکان‌یابی صحیح و شیوه برنامه‌ریزی و مدیریت مردم‌مدار و پایدار تحقق یابد.

Verification of Failure Components of the 17th Shahrivar Pedestrian Zone Project in Tehran

ntroduction: In Iran, being inspired by advanced countries and old patterns of Iranian city pedestrian spaces, the creation of pedestrian zones in the metropolises of the country has become popular to shift from caroriented to walkability. The creation of the pedestrian zones in Tehran city after a number of relatively successful experiments, such as the 15th Khordad pedestrian zone and Sepahsalar pedestrian zone was followed by the creation of the 17th Shahrivar pedestrian zone. But, the 17th Shahrivar pedestrian zone based on the evidences such as the findings of scholars, criticisms of authorities and the discontent of the local people, is a rather unsuccessful experience.Aim: This research with an analytical and profound look tries to methodically explain the main failure components of the 17th Shahrivar pedestrian zone in Tehran.Methodology: For this purpose, the qualitative approach and the basic tools for collecting information including documents, semistructured interviews and field observations have been used. The textual data collected mainly by coding, counting and creating the thematic network and the place data mainly by counting, photographing and mapping organized and conceptualized. In this stage, authors have inferred the main causes of project failure with scrutinizing all findings, examining the relationship between the main themes with each other, considering the theoretical foundations of the research and relying on rational and logical arguments.Results:The findings of the article show that the main issues of the project failure are the three main problems: “The lack of proper need assessment, feasibility study and providing infrastructure for the project”, “Marginalizing local people in the process of planning and implementation” and “Macro economic, political and managerial issues”. Meanwhile, the main factor behind the defects and problems of the project seems to be political, managerial, and economic conditions and objectives. The experience of the 17th Shahrivar pedestrian zone indicates that the potential positive impacts of pedestrian zone creation on improving the quality of the environment are only possible if they are correctly located and have a sustainable and grassroots planning and management approach.