ارائۀ مدل ارزیابانه از ﭼﺎلش‌های نظام ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮی ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ایرانی مبتنی بر رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری تفسیری (ism)

بیان مسئله: با توجه به ماهیت شهرهای جدید در ایران، اسکان مطلوب و دستیابی به سطح مورد انتظار ساکنان از زندگی باکیفیت شهری در این سکونتگاه‌ها با چالش‌های متفاوتی مواجه است. هدف: هدف این تحقیق ارائۀ مدل ارزیابانه از چالش‌های مدیریت شهرهای جدید بر مبنای رویکرد مدل‌سازی ساختاریتفسیری است. روش تحقیق: در تحقیق حاضر از روش مدل‌سازی ساختاریتفسیری برای ترسیم روابط سلسله‌مراتبی عامل‌های اصلی استفاده ‌شده که در آن، قضاوت‌های گروهی از خبرگان منبع اصلی گردآوری اطلاعات است. بر مبنای این روش، در تحقیق حاضر ابتدا ماتریس خودتعاملی اولیه تولید و سپس ماتریس دستیابی نهایی ترسیم شد و براساس آن، متغیرها سطح‌بندی و روابط آنها با یکدیگر ترسیم و خوشه‌بندی شدند. نتیجه‌گیری: در دسته‌بندی متغیرها، عامل «زیست‌محیطی» در سطح اول، عامل «اجتماعی و فرهنگی» به عنوان دومین سطح، عامل «تسهیلات و خدمات» به عنوان سومین سطح، عوامل «اداری و نهادی» و «شهرسازی و معماری» به عنوان چهارمین سطح، عامل »مالی و بودجه« به عنوان پنجمین سطح و عوامل «برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری» و «قانونی و حقوقی» به عنوان ششمین سطح از عوامل دسته‌بندی شدند و در دیاگرام روابط علت و معلولی قرار گرفتند. همچنین براساس خوشه‌بندی عوامل، دو عامل «برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری» و «قانونی و حقوقی» به عنوان عوامل مستقل (محرک)، عامل‌های «شهرسازی و معماری»، «اداری و نهادی»، «مالی و بودجه» و «زیست‌محیطی» به عنوان عوامل واسط و عامل‌های «تسهیلات و خدمات» و «اجتماعی و فرهنگی» به عنوان عامل‌های وابسته مشخص شدند. هیچ کدام از عامل‌ها به عنوان عامل خودمختار خوشه‌بندی نشدند. نتایج این تحقیق ضمن یاری‌رسانی به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران این بخش در بازنگری نظام مدیریت شهری شهرهای جدید، می‌تواند میزان موفقیت اصلاح ساختار این نظام را در ارتقای توان مقابله با چالش‌ها و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در این شهرها بالا ببرد.

An Assessment Model for Challenges of Urban Management System in Iranian New Towns, Based on Interpretive Structural Modeling (ISM) Approach

Problem Statement: Regarding the nature of the New Towns in Iran, the attempt to have a desirable habitation and an expected level of urban qualified life by residents in these settlements is faced with multiple challenges. Aims: This research aims at presenting an evaluative model of the urban management challenges in New Towns based on the interpretive structural modeling approach. Methodology: In the present study, the interpretive structural modeling is used to map the hierarchical relationships of the main factors. Hence, the main sources of data in this study are the opinions of a panel of experts in this field. In this method, the initial selfinteraction matrix is created and the final reachability matrix is drawn. Thereafter, the variables are ranked and their relationships are clarified and clustered. Conclusion: The results indicate that the factors are ranked in six groups that are included in the cause and effect diagram as follows: the “environmental” factors at the first level, the “social and cultural” factors at the second level, the “facilities and services” at the third level, the “administrative and institutional” factors and “urban development and architecture” factors at the fourth level, the “financing and budgeting” factors at the fifth level and finally the “planning and policymaking” and “legal” factors at the sixth level. Moreover, the clustering of factors showed that the two “planning and policy making” factors and “legal” factors are recognized as independent driving factors. In addition, “urban development and architecture”, “administrative and institutional”, “financing and budgeting”, and “environmental” factors were identified as intermediary factors. Finally, the “facilities and services”, and “social and cultural” factors were considered as dependent ones. None of the factors were clustered as autonomous. The results of this research can help planners and policymakers to review the urban management system of New Towns for further improvement of the system structure and enhancing the ability of facing the challenges and improving the quality of life for citizens of these towns.