تاملی بر مکان‌مندی صورت‌بندی اجتماعی در فضای شهری؛ بر مبنای «جامعه‌شناسی فضا»ی گئورگ زیمِل؛ مطالعۀ موردی: خیابان انقلاب (حدفاصل میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر)

بیان مسئله:متفکران بسیاری در رابطه با مقوله شهر، نظریات گوناگونی ارائه کرده‌اند. از این میان «گئورگ زیمِل» آلمانی، شهر را به عنوان یک ساخت اجتماعی می‌پنداشت تا یک واقعیت ماهیتاً فیزیکی و مادی. زیمل با ارائه پنج بُعد فضایی، شهر را واقعیتی ذهنی می‌داند که در بستری از برهم‌کنش‌های اجتماعی شکل می‌گیرد. خیابان انقلاب تهران علاوه بر اینکه به عنوان یکی از نمادهای گسست تاریخی در شکل رشد شهر تهران به شمار می‌رود، بستر مطالبات سیاسی کشور نیز بوده است و با به‌دوش‌کشیدن خصایصی چون وجوه تجدد و مدرنیته و همچنین با داشتن موقعیت جغرافیایی و نظام دسترسی ویژه در مرکز شهر و قابلیت جذب جمعیت، به مرزهای اجتماعی و انحصار فضایی که زیمل از آن صحبت می‌کند، دامن می‌زند. هدف:مقاله پیش رو سعی دارد با مداقه در صورت‌بندی‌های اجتماعی در خیابان انقلاب تهران، ابعادی از آرای زیمل را در رابطه با مکان‌مندی این صورت‌بندی‌ها در فضای شهری مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق:خیابان انقلاب تهران به واسطه سطح بالای کنشگری و تنوع صورت‌بندی‌های اجتماعی که محصول رویدادهای تاریخی، موقعیت جغرافیایی و ... است، به عنوان نمونه موردی برگزیده شد. نگارندگان با جمع‌آوری اسناد تصویری و متنی به شکل میدانی و کتابخانه‌ای، رصد اسناد مرتبط در فضای مجازی و سپس تحلیل اکتشافیتطبیقی، سعی در تبیین کنش‌های اجتماعی این خیابان از خلال آرای زیمل را داشته‌اند. نتیجه‌گیری:با توجه به مبانی زیمل در رابطه با مفاهیم کلان اجتماعی چون یکتایی، مرز و ... و روش پیشنهادی او، یعنی کاویدن ظریف‌ترین برهم‌کنش‌های اجتماعی در راستای کشف قوی‌ترین پیوندهای اجتماعی، اسناد گردآوری‌شده همگی گواه شکافی اجتماعی از منظر تفکر سیاسیمدنی در خیابان انقلاب تهران هستند. کنش و شکاف اجتماعی یافت‌شده، از رهیافت مبانی زیمل نه‌تنها قابل توضیح‌اند بلکه همان ‌طور که او مطمح نظر داشت، همگی مکان‌مند هستند.

A Reflection on The Placiality of Social Formations in Urban SpacesBased on Georg Simmel’s “Sociology of Space”A Case Study of Enqelab Street (between Valiasr Intersection and Enqelab Square) In Tehran

Problem statement: many scholars have put forth many theories about Urban Topics. George Simmel observed the city as more of a social structure than a mere physical and material being. By stating the 5 dimensions of space, Simmel defines the city as a mental reality formed in the context of social interactions. The Enghelab street in Tehran, a symbol of historical breakup in the growth shape of the city, bears features such as varied faces of renewal and modernism and acting as the scene of political demands. Moreover, its geographical location and special accessibility for the mass population thanks to its central position exposes this street to the social border and space exclusivity which Simmel discusses. Research objective: The current paper aims to examine certain aspects of Simmel’s views on the placiality of social formations by scrutinizing these formations in Enghelab street.Research method: The Enghelab street of Tehran was chosen as a case study because of its high level of interactions and its varied social formations which is a product of historical events, geographical location, etc. The author has tried to examine the social interactions in this street using the opinions of Simmel by accumulating visual and textual documents using a librarydocumentary and fieldwork method, also, observing related documents on the internet and, afterward, analyzing this information in an exploratorycomparative manner.Conclusion: Considering the principles Simmel offers for macro social definitions such as uniqueness, boundaries, etc. and his method, which is to excavate the most delicate social interactions in order to discover the strongest social bonds, the acquired documents all point to a social gap in the Enghelab street from a politic point of view. The discovered social gap and interaction are not only explicable through Simmel’s principles, but also, just as he had mentioned they are all placial.