برج مسکونی در قاب سینما؛ واکاوی نشانه‌شناختی ساختمان‌های بلند مسکونی در سینمای بعد از انقلاب اسلامی ایران

بیان مسئله:نقش عوامل فرهنگیاجتماعی در شکل‌گیری اثر معماری و چگونگی تاثیرگذاری بافت غیرمادی در انتقال معنای آثار معماری،درکنار عوامل متعدد منتهی به ایجاد سرپناه، مطرح است. یکی از پدیده‌های معماری که می‌تواند انعکاسی از گفتمان‌های اجتماعی در خوانش معنا باشد، «ساختمان‌های بلند مسکونی» است. در این میان، عرصه ارتباط معماری و سینما به عنوان محملی برای بررسی و متقاعدسازی مخاطب بارها مورد انتفاع هردو حوزه بوده است. هدف: این پژوهش، به دنبال بررسی چگونگی امکان بهره‌مندی از روش‌های تحلیل گفتمان و نشانه‌شناسی آثار معماری و جستجوی رویه‌ای برای دریافت معانی است که موید تاثیر بافت فرهنگی–اجتماعی جامعه مخاطب ‌اثر معماری باشد. با این هدف پس از بررسی آرشیو سینمای ایران، تحلیل‌هایی با هدف تطبیق و شناسایی هم‌آمیختگی فضای گفتمانی آثار سینمایی با آثار معماری ارائه شده است. روش تحقیق:این پژوهش با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و سینمای ایران به روش تفسیری و واکاوی نشانه‌شناسی گفتمانی، با معرفی فیلم‌های سینمایی به عنوان یک منبع نشانه‌شناختی، به کندوکاو گفتمان‌های قالب مطرح در نمونه فیلم‌هایی پرداخته که به شکلی با موضوع ساختمان‌های بلند مسکونی، تولید شده‌اند. سپس از طریق مطالعه بینامتنی، بخشی از معنای معماری را به صورت باز و سیال دریافت کرده است. یافته‌های این پژوهش، به صورت توصیفیتحلیلی ارائه شده است. نتیجه‌گیری:نشانه‌شناسی گفتمانی می‌تواند راهبردی منطقی برای خوانش معنای معماری باشد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ساختمان‌های بلند مسکونی از یک طرف، در چالش با انسجام اجتماعی، حریم خصوصی و ابعاد همسایگی و از طرف دیگر زمینه‌ساز مادی‌گرایی، فردگرایی و تظاهر هستند. این موارد بیشتر در طبقه متوسط جامعه انعکاس یافته و همگام با صیرورت نقش اجتماعی زنان و الگوی جدید خانواده است. خوانش این معانی و قرینه‌سازی، همزمان با ضرورت ایجاد ساختمان‌های بلند مسکونی، می‌تواند به تحول در طراحی این نمونه معماری منتهی شود.

Residential Tower in the Cinema Frame; Semiological Exploratory Study of Highrise Residential Buildings in the Cinema after the Islamic Revolution of Iran

Statement of the problem:In addition to the many factors leading to the creation of shelter, the role of sociocultural factors in the creation of the effects of immaterial tissue on the transfer of the meaning of architectural works is modeled. One of the architectural phenomena that can be a reflection of social discourse in its reading is "highrise residential buildings." Meanwhile, the relationship between architecture and cinema, which has been used for many times in both areas, is the venue for review and convincing the audience. Purpose:The purpose of this study is to investigate how the discourse and semiotic analysis methods can be applied to architectural works and a systematic search for the meanings that have been shown to influence the impact of the cultural and social context on the emotional audience. With this aim, after analyzing the archive of Iranian cinema, analyzes have been presented with the aim of matching and identifying the interconnectedness of the discursive space of cinematic works with architectural works. Research method:This study, using the library and cinema documents of Iran, in a discursive semantic manner, introduces movies as a semiotic source. It also analyzes the format of discourses in samples of films which deals in a way with the theme of high buildings. Then, through intertextualization, it has received some of the meaning of architecture in an open and fluid form. The findings of this research have been presented through descriptiveanalytic method. Conclusion:Discourse semantics can be a logical reason for reading the meaning of architecture. Considering the social cohesion of highrise residential buildings, one can say that they make privacy and neighborhood borders. Such buildings are the basis of materialism, individualism and ostentation, which are more reflected in the middle class of society. It is also in line with the growth of the social role of women and the new model of the family. Reading these meanings and this mirroring, together with the need for highrise residential buildings, can lead to a transformation in the design of this architectural example.