تبیین تاثیر معماری نئوکلاسیک قرن 18 و 19 روسیه بر معماری بناهای اداری-خدماتی ایران (دورۀ قاجار و پهلوی اول)

بیان مسئله :یکی از عوامل مهم درک و شناخت عالم تجدد توسط ایرانیان، جنگ‌های ده‌ساله ایران و روس بوده است و سفرهای صورت‌گرفته توسط صاحب‌منصبان به روسیه، به ‌واسطه رخدادهای تاریخی و سیاسی بعد از جنگ، عامل اصلی رویارویی با دنیای جدید و مشاهده تجدد به ‌شمار می‌آید. از این ‌رو، در راستای تعاملات دیرینه در زمینه‌های مختلف با روسیه و از طرفی به‌ واسطه هم‌جواری دو کشور، به نظر می‌رسد که با انعقاد قراردادهای متعدد، علاوه بر افزایش حضور روس‌ها در ایران (خصوصاً در نواحی شمالی) و ساخت ابنیه مختلف با دانش معماری آن زمان (معماری نئوکلاسیک)، صاحب‌منصبان ایرانی نیز با مشاهده بناهای نئوکلاسیک روسیه، در راستای نمایش قدرت حکومت خویش، اقدام به ساخت بناهایی با معماری الهام‌گرفته از این سبک در ایران کرده‌اند. هدف :هدف از این پژوهش، بررسی نقش روسیه در نحوه ورود معماری اروپا و عناصر معماری غربی به ایران و شناسایی الگوهای معماری نئوکلاسیک روسی و بازیابی آنها در بناهای اداریخدماتی ایران است. روش تحقیق:این پژوهش به ‌صورت تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی صورت گرفته است که از روش تحقیق تاریخیتفسیری در گردآوری مبانی نظری تاریخی و روش تحقیق توصیفیتحلیلی در حیطه معماری استفاده ‌شده است. نتیجه‌گیری : نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که روسیه نقش بسیار مهمی در ورود عناصر معماری غربی به ایران طی سه مرحله «درک»، «مشاهده» و «اجرا» داشته است. الگوها در هر سه حوزه پلان، حجم و نما تاثیرگذار بوده‌اند که ظهور مولفه‌های عینی، نسبت به دو مولفه دیگر، شاخص‌تر بوده است. پارامترهای معماری پرکاربرد این سبک در بناهای اداریخدماتی ایران عبارت‌اند از: راهروهای طولانی و اتاق‌های متعدد در اطراف آن، سقف شیروانی، بالکن، پنجره‌های نیم‌دایره‌ای و مستطیل‌شکل باریک و بلند و طارمی‌های تزئینی.

The Effect of 18th and 19th Centuries Russian Neoclassical Architecture on the Architecture of Iranian AdministrativeService Buildings (During Qajar and First Pahlavi Eras)

Problem Statement: RussoPersian Wars were one of the important factors in understanding the modern world by Iranian. Moreover, trips that made by officials to Russia, due to historical and political events after the war, were the main factors in encountering the new world and modernity. Therefore, along with longstanding interactions with Russia, and neighbor neighbor countries in various fields, it seems that by concluding numerous contracts, in addition to the increasing presence of the Russians in Iran (especially in the northern regions) and the construction of various buildings with the architectural knowledge of that time of Russia (neoclassical architecture), the Iranian proprietors have also constructed monuments with an inspirational Russian style in Iran, by observing the neoclassical structures of Russia, in order to demonstrate the power of their own government. Purpose: In this regard, the purpose of this study is to examine the role of Russia on using European architecture and western architectural elements in Iran and identify the patterns of Russian neoclassical architecture and retrieve them in the administrativeservice buildings of Iran. Methodology: This is a comparativequalitative research which uses library, documentary and field studies. Historicalinterpretive research method has been used to collect historical theoretical bases and descriptiveanalytical research method has been used in the field of architecture. Conclusion : The results of the research showed that Russia played a very important role in the entry of western architectural elements into Iran during three stages of «understanding», «observation» and «implementation». Patterns were effective in all three areas of the plan, the volume, and the façade of buildings. Emergence of objective components was more significant than other two components. The most commonly used architectural parameters of this style in Iran›s administrativeservice buildings include: the long hallway with numerous rooms around it, the gable roof, the balcony, semicircular and long narrow rectangular windows, and balustrades.