ماهیتِ دور هرمنوتیکیِ فهم، در زیبایی‌شناسیِ تاویلِ عکس

در هرمنوتیکِ کلاسیک، فرایندِ فهم، عملی ذهنی ‌است که به وسیله آن، تجربه انسان زنده درک می‌شود. فهم، گشاینده جهانِ خود و دیگران، به روی ماست. به ‌بیان هایدگر اما، فهم، قدرتِ درک امکان‌های خود شخص است برای هستی و در متن زیست جهانی که وی در آن زندگی می‌کند. چگونگیِ حصولِ به فهم، لایه‌های فهم و مسئله حلقوی بودنِ فهم، دغدغه متالهین هرمنوتیک و هستی‌شناسان بوده ‌است. در این میان رولان بارت در آخرین کتاب خود اتاق روشن، در فهمی که از عکس به مثابه متن به ‌دست می‌دهد، بنیانِ هستندگیِ متنِ عکس را در حلقه دوارِ رجوعِ مخاطب و متنِ زیسته‌اش، و ارتباطِ دیالکتیکیِ حلقوی میان مخاطب ویژه عکس می‌داند، متنِ عکس و سنتی که مخاطب و عکس از آن برخاسته‌اند. حلقوی بودنِ فهم، یکی از نکاتِ مهمی است که در هرمنوتیک شلایر ماخر مطرح می‌شود و امروزه به حلقه هرمنوتیکی شهرت دارد. شلایر ماخر که در تاریخ فلسفه از وی به عنوان پدر هرمنوتیک مدرن یاد می‌شود، حلقوی بودن فهم را برای توصیفِ فهمِ متون ارایه داد. در حالی‌که بعدها، مارتین هایدگر و شاگردِ بزرگش، هانس گئورگ گادامر، در نظریه هرمنوتیکی خود، مسئله را مختص به فهمِ متون نمی‌دانسته و این حلقه را به اصل بنیادینِ فهمِ بشر از ماهیت و وضعیتِ خویش بسط و گسترش دادند.حلقه هرمنوتیک، در کل به توصیفِ این نکته می‌پردازد که چگونه جزء و کل، در فرایندِ فهم و تفسیر، به‌صورتی حلقوی به‌یکدیگر مربوطند : فهمِ اجزاء برای فهمِ کل ضروری است، در حالی که برای فهمِ اجزاء، باید کل را درک کرد. فهم ما از عکس نیز بسته و وابسته است به شرایط کنونی تاویل و تاویل‌گر؛ و تاویل عکس خود به‌جهانی هم‌بسته ‌است که عکس سرِ توصیفش دارد. نمود چنین حلقه فهمی ‌را می‌توان به‌خوبی در کنش‌ها و واکنش‌های عکاسی، در احوالاتِ رویتِ صادقانه آن، ملاحظه کرد. مقاله حاضر، بر پایه متنِ اتاقِ روشن، به بررسیِ ماهیتِ دورِ هرمنوتیکیِ فهم در تاویلِ آثارِ عکاسی پرداخته و سعی در واکاوی بازنمودهای دور فهم در متنِ عکس دارد.