واکاوی مفهوم خاطره جمعی و بازیابی آن در فضاهای شهری با رویکرد نشانه‌شناسی

بیان مسئله : فضاهای شهری را می‌توان عنصری مهم در ساختار شهرها در نظر گرفت که توانایی افزایش تعاملات اجتماعی، هویت و معنا مندی ، شکل‌گیری تصویرهای ذهنی و حس خاطره جمعی را در اختیار دارند. از آنجایی که، شکل‌گیری حس خاطره جمعی همواره از اساسی‌ترین اصول و مفاهیم کیفی در فضاهای شهری بوده است، پیدا کردن رویکردی جدید که به واسطه آن بتوان لایه‌های شکل‌دهنده فضاهای شهری را با دقت کندوکاو کرد را باید مورد توجه قرار داد تا بتوانند در یافتن راه‌حل‌های مفید برای خاطره‌انگیزی فضاها و ارتقا کیفی مفید باشند. رولان بارت معتقد است : بیش از هر حرفی درباره شهر باید از تکنیک نمادها استفاده کرد. به نظر می‌رسد با این دید جدید نه تنها می‌توان فضاهای شهری را بررسی کرد، بلکه  می‌توان در راستای معنامندی فضا و افزایش حس خاطره جمعی نیز به راهکارهای جدیدی دست پیدا کرد. هدف : در این راستا پژوهش حاضر در پی کشف مولفه‌های تاثیرگذار بر شکل‌گیری حس خاطره جمعی شهری از یکسو و ارایه الگوی مفهومی نشانه شناختی مستتر در فضاهای شهری در راستای بازیابی خاطره‌انگیزی فضاهای شهری است. الگوهای نشانه شناختی مذکور حاوی اطلاعات مربوط به شاخص‌های عملیاتی رمزگان‌هایی است که به منظور بازیابی حس خاطره جمعی تشخیص داده شده‌اند. در نهایت بازشناسی نظام‌های نشانه‌ای، سامانه‌ای از نشانه‌ها ارایه می‌شود که بر مبنای آنها بتوان میزان خاطره‌انگیزی میدان حسن آباد را مورد بررسی قرار داد. روش تحقیق : پژوهش از نوع  اکتشافیتبیینی بوده و در فرآیند تصمیم‌ سازی آن، از مقایسه تحلیلی استفاده شده است. تحلیل محتوا و استدلال قیاسی روش اصلی در ایجاد پایه های فکری تحقیق است، به منظور تحلیل‌های آماری از روش تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار لیزرل بهره گرفته شده است. نتایج :  نتایج تحقیق بیانگر آن است که میزان خاطره‌انگیزی فضای شهری میدان حسن آباد براساس الگوی مفهومی ارایه شده ، در سال‌های اخیر و به واسطه  تصمیمات اخیر مدیریت شهری کمرنگ شده است. اگرچه در حال حاضر رمزگان‌های ادراکی و اجتماعی (مولفه‌های ادراکیذهنی و اجتماعی) حس خاطره جمعی، در فضای شهری میدان حسن آباد قابل قبول و پذیرفته شده‌اند جهت بازیابی خاطره‌انگیزی شاخص‌های عملیاتی الگوهای نشانه شناختی پیشنهاد شده، در قالب رمزگان‌های معنایی و منطقی می‌تواند سبب احیای خاطره‌انگیزی میدان شود.