منظر فرهنگی باغستان سنتی قزوین : بررسی مفاهیم پایه و تحلیل عناصر و خصیصه‌ها در حوزه کالبدی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
اندرودی الهام ,صحراکاران بتول
|
|
منبع
|
باغ نظر - 1396 - دوره : 14 - شماره : 50 - صفحه:35 -44
|
|
چکیده
|
منظر فرهنگی مفاهیم مختلفی را در تعامل انسان با محیط زیست، تداوم تاریخی، مظاهر فرهنگی و سنت‌های بومی منتقل می‌کند. واژه فرهنگ در تعاریف پایه بیان کننده رابطه مردم با محیط به منظور آبادانی و حضور ارزش‌های ملموس و غیر ملموس بوده و وجه مشترک میان مفهوم منظر و دارایی‌های فرهنگی است. هدف از این مقاله بررسی یکی از آثار ثبت شده میراث فرهنگی یعنی باغستان سنتی قزوین با رویکرد منظر فرهنگی است. فرضیه پژوهش طرح مفاهیم مشترک منظر فرهنگی و باغستان یعنی تعامل خردمندانه مردم با محیط طبیعی و مدیریت هوشمندانه آب برای امرار معاش در طول تاریخ است که بر پایه تعاریف پایه و مراجع جهانی تبیین می‌شود. برای اثبات این فرضیه شواهد موجود از رابطه میان انسان و محیط در باغستان تحلیل می‌شود. به طور مثال باغستان به روش کشت مختلط به شیوه غرقابی در فصل بهار توانسته است موانع محیطی همانند سیلاب رودخانه‌های فصلی را به منابع جهت آبیاری تبدیل کند و با گونه‌های درختان بومی مقاوم در برابر اقلیم سخت در طول تاریخ محصولات با ارزشی همانند پسته و بادام، انگور و زردآلو تولید کند. دو خصوصیت بارز باغستان سنتی قزوین یعنی تداوم تاریخی و بروز خصوصیات بوم‌شناختی فرضیه پژوهش را تقویت می‌کنند. بدین ترتیب در دسته‌بندی‌های ارایه شده در مراجع جهانی باغستان زیر مجموعه منظر متداوم یا منظر بومی تاریخی قرار می‌گیرد. سهم اصلی پژوهش تحلیل خصیصه‌ها و عناصر منظر فرهنگی باغستان با کمک مراجع جهانی همانند مرکز میراث جهانی یا بنگاه بوستان‌های ملی است. این عناصر به شکل چند جانبه در سه دسته کلی طبیعی، پوشش گیاهی و سیستم‌های اکولوژیکی، مصنوع شامل سازماندهی فضایی، مسیرهای حرکت، سیستم‌های آبیاری، و ساختارها و اشیا و خصیصه‌های انسانی و مدیریتی، شواهدی برای رابطه مستقیم میان مردم و بستر طبیعی باغستان ارایه داده و به هم پیوستگی هوشمندانه‌ای را میان یکدیگر به نمایش می‌گذارند. به عنوان مقاله‌ای در حوزه معماری این پژوهش عناصر محیط مصنوع را با جزییات بیشتری ارایه کرده است. در نتیجه‌گیری بر لزوم حفاظت از باغستان سنتی قزوین با رویکرد منظر فرهنگی به شکل نگهداری از کلیه عناصر شاکله به هم پیوسته و همچنین ضرورت نظارت دراز مدت بر سلامت عناصر معرفی شده در این مقاله تاکید شده است. این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی تحلیلی محسوب شده و به لحاظ نوع داده‌ها از نوع کیفی است.
|
|
کلیدواژه
|
منظر فرهنگی متداوم، باغ‌های بومی تاریخی، باغستان سنتی قزوین، خصیصه‌های منظر، محیط کالبدی، کشت غرقابی
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشکدۀ معماری, ایران, دانشگاه تهران, دانشکده معماری, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
sahrakaran@alumni.ut.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|