تحلیلی بر تاثیر محیط‌های ساخته‌شده بر خلاقیت کودک (بررسی ویژگی‌های محیطی موثر بر خلاقیت کودک در مراکز کودک تهران)

ماهیت و ویژگی‌های تفکر خلاق از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده و از آنجا که شخصیت فرد از سنین کودکی شکل می‌گیرد، تمرکز پژوهشگران در مورد خلاقیت مرتبط با این مقطع سنی است. همچنین پژوهش‌ها حاکی از این است که محیط اطراف کودک نقش مهمی بر سلامت جسمانی، روانی و شکوفایی خلاقیت کودک بازی می‌کنند. در مطالعه حاضر با استفاده از روش تحقیق تحلیلی و کیفی در زمینه‌های روان‌شناسی محیط و طراحی معماری در مفاهیم خلاقیت و محیط‌های ساخته‌شده بر پرورش خلاقیت کودکان، همچنین ویژگی‌های محیطی موثر بر خلاقیت کودکان در مراکز کودک تهران مطالعه شده است. بدین منظور محتوای کیفی منابع و نظریات پژوهشگران مطرح در این زمینه، در جهت رسیدن به تفسیر و یافتن چهارچوبی برای ارزیابی ویژگی‌های محیطی موثر بر خلاقیت کودک، مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا ابتدا، عوامل موثر بر خلاقیت کودک و ویژگی‌های محیطی شکل‌دهنده این عوامل تحلیل شد. سپس پنج مرکز کودک که با هدف پرورش خلاقیت فعالیت می‌کنند به طور تصادفی در شهر تهران انتخاب شدند و نتایج حاصل از تحلیل‌های انجام‌شده، در بناهای این مراکز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش، با توجه به عوامل موثر در رفتار محیطی نشان می‌دهد، محیط با ویژگی‌هایی نظیر پیچیدگی، تحریک‌کنندگی، انعطاف‌پذیری، بازی‌سازی و ایجادکننده تعامل بین کودکان در افزایش خلاقیت کودکان موثر است. همچنین اگر محیط به ‌گونه‌ای طراحی شود، که در آن اصول روان‌شناسی محیط در رابطه با خصوصیات جسمانی و روانی کودکان رعایت شود می‌تواند بستر مناسبی جهت شکوفایی خلاقیت کودکان فراهم آورد. محیط در این پژوهش محیط کالبدی، به صورت ساخته ‌شده است که فضاهای باز و محیط‌های طبیعی را نیز شامل می‌شود.