شاخص های سلامت در کشورهای منطقه مدیترانه شرقی: رتبه بندی و ارزیابی وضعیت ایران

مقدمه و اهداف: این مطالعه با هدف مقایسه وضعیت سلامت ایران با کشورهای منطقه مدیترانه شرقی در شاخص های مختلف سلامت انجام شده است.روش کار: اطلاعات مربوط به 27 شاخص سلامت در سال 1402 از سه منبع who، emro و world bank جمع آوری شد. سپس در پنج دسته شامل: دسته اول شاخص های مرگ و میر و بیماری، دسته دوم شاخص های عوامل خطر تغذیه و بیماری های غیر واگیر، دسته سوم شاخص های تامین مالی سلامت، دسته چهارم شاخص های مادری و ایمن سازی، و دسته پنجم شاخص های نیروی کار سلامت دسته بندی گردید. در این مطالعه با روش merec که روش مبتنی بر اثرات حذف معیارهاست، وزن شاخص ها تعیین گردید. سپس با روش marcos که یکی از روش های جدید تصمیم گیری چند معیاره است، رتبه بندی کشورها انجام شد. یافته‌ها: کشور های قطر، عربستان و امارات بهترین وضعیت را داشتند. ایران در دسته های اول تا پنجم ذکر شده در بخش روش کار  به ترتیب رتبه های 8، 6، 7، 4 و 13 را داشت. همچنین در رتبه بندی کلی برای همه‌ی این شاخص ها، ایران دارای دهمین رتبه در بین کشورهای منطقه بود.نتیجه‌گیری: بسیاری از محققان و سیاست گذاران وضعیت سلامت در ایران را بر اساس شاخص های سلامت معرفی شده ارزیابی می کنند. با توجه به وضعیت کلی ایران در منطقه مدیترانه شرقی، پیشنهاد می شود که ایران برای ارتقای جایگاه خود در منطقه تلاش مضاعفی داشته باشد.

health indicators in the eastern mediterranean regional countries: ranking and evaluating the status of iran

background and objectives: this study aimed to compare the health status of iran with that of the eastern mediterranean regional countries in terms of various health indicators.methods: the data from 27 health indicators were collected in 2023 from who, emro, and the world bank and then grouped into five categories: mortality and morbidity indicators, nutritional risk factor and non-communicable disease indicators, health financing indicators, maternal and immunization indicators, and health workforce indicators. this study used merec, a method that analyzes the effects of deleting criteria, to determine the weighting of the indicators. the countries were then ranked using the marcos method, one of the new multi-criteria decision-making methods.results: qatar, saudi arabia, and the united arab emirates were in the best situation. iran ranked 8th, 6th, 7th, 4th, and 13th in the first to fifth categories mentioned in the methods. iran also ranked 10th among the countries in the region in the overall ranking of all these indicators.conclusion: many researchers and policymakers evaluate the health status in iran based on the introduced health indicators. iran needs to intensify its efforts to strengthen its position in the eastern mediterranean region, considering its overall circumstances.