نابرابری در توزیع دستگاه های سنجش تراکم استخوان در ایران

مقدمه و اهداف: در ایران بسیاری از بیماران در معرض خطر پوکی استخوان، به خدمات تشخیصی پوکی استخوان دسترسی ندارند و این نشان دهنده شکاف بزرگ تشخیص و نهایتا درمان پوکی استخوان است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی توزیع دستگاه های سنجش تراکم استخوان در ایران انجام شد.روش کار: دستگاه های سنجش تراکم استخوان موجود در کشور در سال 1398 بر اساس سرشماری مورد ارزیابی قرار گرفتند. اطلاعات دستگاه به تفکیک محل استقرار، دولتی یا خصوصی بودن، استاندارد بودن و مدت زمان استفاده جمع آوری شد. به منظور محاسبه شاخص نابرابری در توزیع دستگاه ها بین شهرستان های استان، فراوانی دستگاه های مستقر در مرکز استان با خارج از مرکز استان مقایسه گردید.  به منظور بررسی نابرابری  توزیع دستگاه ها در بین استان های کشور از منحنی لورنز و شاخص تمرکز(concentration index) استفاده شد. تمامی میزان ها  به ازای یک میلیون نفر جمعیت بالای 50 سال محاسبه شد. یافته‌ها: در مجموع، از تعداد 492 دستگاه سنجش تراکم استخوان موجود در کشور،  399 دستگاه (81/0%) در مراکز استان مستقر بودند. از این تعداد، 103 (20/9%) دستگاه در مراکز دولتی و 389 (79/0%) دستگاه در مراکز خصوصی بودند. به ازای یک میلیون جمعیت بالای 50 سال تعداد کل دستگاه ها، دستگاه های استاندارد، دستگاه های استاندارد با کارکرد کمتر از 10 سال و دستگاه ها در مراکز دولتی به ترتیب 33/4، 20/3، 9/9 و 7 محاسبه شد. شاخص نابرابری در توزیع دستگاه ها در شهرستان ها برابر 4/7 بود. همچنین شاخص نابرابری در توزیع دستگاه‌ ها بین استان‌ها، 0/13 (0/25- 0/005 ,95/0 ci:) برآورد شد (0/05= p-value). نتیجه‌گیری: توزیع دستگاه های سنجش تراکم استخوان در کشور نابرابری قابل توجهی میان استان ها و  شهرستان های استان دارد.

inequality in the distribution of bone densitometer devices in iran

background and objectives: in iran, a substantial number of individuals at risk of osteoporosis lack access to osteoporosis diagnostic services, highlighting a significant gap in the diagnosis and subsequent treatment of osteoporosis. this study aims to investigate the distribution of bone densitometer devices in iran.methods: bone densitometry devices across the country in 2018 were assessed through a comprehensive census. information regarding these devices was gathered based on their location (urban or rural), ownership (government or private), adherence to standards, and years of operation. to calculate the inequality index in the distribution of devices among cities within a province, the frequency of devices in the provincial center was compared to those outside the center. to assess the inequality in the distribution of devices among the provinces of the country, the lorenz curve and concentration index were utilized. all values were calculated per one million people over 50 years of age.results: of the total 492 bone density measurement devices in the country, 399 devices (81.0%) were located in provincial centers. out of these, 103 (20.9%) devices were in government-owned centers, while 389 (79.0%) devices were in privately-owned centers. for every one million individuals over 50 years old, the total number of devices, standard devices, standard devices with less than 10 years of operation, and devices in government-owned centers were calculated as 33.4, 20.3, 9.9, and 7, respectively. the inequality index in the distribution of devices in the cities was found to be 4.7. furthermore, the inequality index in the distribution of devices between provinces was estimated as 0.13 (95%ci: 0.005-0.25) (p value=0.05).conclusion: there exists a significant disparity in the distribution of bone densitometry devices across the provinces and cities within the country.