برآورد غیرمستقیم شیوع دمانس و تغییرات جغرافیایی آن با استفاده از نسخ دارویی در ایران

مقدمه و اهداف: دمانس یک بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی است که بار مالی و اجتماعی زیادی بر سیستم خدمات بهداشتی-درمانی وارد می‌کند. آگاهی از شیوع بیماری دمانس برای برنامه‌ریزی بهداشتی و اطمینان از این که خدمات کافی برای افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد یا خیر ضروری است. با توجه به این که شیوع و تغییرات جغرافیایی این بیماری در ایران به خوبی شناخته نشده است. هدف مطالعه حاضر برآورد شیوع و تعیین توزیع جغرافیایی این بیماری در ایران می‌باشد. روش کار: در این مطالعه شیوع دمانس در هر استان به صورت غیر مستقیم، و با استفاد از بسامد داروهای تخصصی تجویز شده در طول یکسال با هر دو نام تجاری و ژنریک برآورد شد. سپس از نقشه‌های طیف رنگ برای نمایش تغییرات جغرافیایی دمانس در سطح استانی استفاده گردید. در نهایت، از آزمون‌های جغرافیایی moran i  و  getis-ord gi (gi) به ترتیب برای بررسی خود همبستگی فضایی و تغییرپذیری جغرافیایی شیوع دمانس در سطح معنی‌داری 0/05 استفاده شد. یافته‌ها: در مطالعه حاضر میزان شیوع کلی دمانس در جمعیت عمومی و جمعیت بالای 60 سال در ایران به ترتیب برابر با 49/6 و 508/9 در 100000 نفر بود. در جمعیت عمومی پائین‌ترین میزان شیوع دمانس در استان هرمزگان  (9/4 در 100000 نفر) و بالاترین میزان شیوع آن در استان آذربایجان شرقی  (96/4 در 100000 نفر) مشاهده شد. در جمعیت بالای 60 سال نیز پائین‌ترین میزان شیوع در استان هرمزگان (141/5 در 100000 نفر) و بالاترین میزان شیوع در استان آذربایجان‌شرقی (862/5 در 100000 نفر) مشاهده شد. براساس آزمون‌های moran i و getis-ord gi (gi) خودهمبستگی فضایی و تغییرپذیری جغرافیایی شیوع دمانس معنی‌دار نبود. نتیجه‌گیری: شیوع بیماری دمانس در جمعیت بالای 60 سال ایران نسبت به کشورهای غربی پائین‌تر است، اما شیوع این بیماری کم و بیش با میزان شیوع دمانس در کشورهای در حال توسعه قابل مقایسه هست. اگر چه باید توجه داشته باشیم که در بعضی از استان‌های برخوردار ایران شیوع دمانس بالا و شبیه کشورهای توسعه یافته می‌باشد.

indirect estimation of dementia prevalence and its geographical variation using the claim data in iran

background and objectives: dementia is a chronic disease that imposes a huge financial and social burden on the health system. knowledge of the prevalence of dementia is essential for healthcare planning and ensuring that there is an adequate service for people with the condition. considering that the prevalence and geographical variation of dementia are not well known in iran, the present study was conducted to investigate the prevalence of dementia and its geographic variations in iran.methods: in this study, the prevalence of dementia was estimated indirectly using the frequency of prescribed specialized medicines in one year by generic and brand names in each province. choropleth maps were used to visually assess the geographical variation of dementia prevalence at the provincial level. moran i and getisord gi (gi) geographical tests were used to investigate the spatial autocorrelation and geographical variability of dementia prevalence at a significant level of 0.05, respectively.results: in this study, the prevalence of dementia was 49.6 and 508.9 in 100000 in the general and over 60year population, respectively. in the general population, the lowest prevalence was in hormozgan province (9.4/100000) and the highest prevalence was in east azarbayjan province (96.4/100000). in the over 60year population, the lowest prevalence was in hormozgan province (141.5/100000) and the highest in isfahan province (862.5/1000000). according to moran i and getisord gi (gi) tests, spatial autocorrelation and geographical variability of dementia prevalence were not significant. conclusion: the prevalence of dementia in the iranian over 60year population is lower compared to western countries; however, it is comparable with the reported dementia prevalence from developing countries. it should be noted that the dementia prevalence is high, similar to developed countries, in some developed provinces of iran.