ارتباط وضعیت اقتصادی– اجتماعی با عوامل خطر رفتاری بیماری‌های غیرواگیر: یک مطالعه موردی از شمال ایران

مقدمه و اهداف: هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط وضعیت اقتصادی– اجتماعی با عوامل خطر رفتاری بیماری‌های غیرواگیر در یکی از شهرهای شمال ایران بود.روش کار: پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی - تحلیلی و مقطعی بود که در سال 1398 در شهرستان لنگرود انجام شد. در این مطالعه 906 نفر از خانوارهای روستایی و شهری با استفاده از روش نمونه‌گیری ترکیبی موردبررسی قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه استاندارد «نظام مراقبت بیماری‌های غیرواگیر» بود. مواجهه خانوارها با عوامل خطر رفتاری بیماری‌های غیرواگیر (شامل تغذیه ناسالم، کم‌تحرکی و مصرف دخانیات) در گروه‌های مختلف اقتصادی - اجتماعی با استفاده از مدل‌های رگرسیون لجستیک در نرم‌افزار stata موردبررسی و مقایسه قرار گرفت.یافته‌ها: احتمال مصرف دخانیات در افراد بی‌سواد، زیردیپلم و دیپلم به ترتیب 5.1، 7.5 و 4.2 برابر بیشتر از افراد دارای تحصیلات دانشگاهی بود (or = 5/7,1/4,5/2; p <0.05). احتمال رژیم غذاهای ناسالم در افراد چارک اوّل و دوّم درآمدی (درآمد خیلی پایین و پایین) به‌طور معنی‌داری به ترتیب 3.4 و 2.6 برابر بیشتر از افراد چارک چهارم درآمدی (درآمد زیاد) بود (p <0.05; or = 3/2, 4/6). همچنین احتمال تحرک فیزیکی ناکافی در افراد بازنشسته به ترتیب 2.7و 3.8 برابر بیشتر از شاغلین و افراد بیکار بود (p <0.05; or = 2/3, 7/8).نتیجه‌گیری: نابرابری‌های اقتصادیاجتماعی در سطح خرد (درون شهرستان) ارتباط معناداری با مواجهه خانوارها با عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر دارد. کاهش نابرابری‌های اقتصادیاجتماعی در سطوح خرد باید به‌عنوان یک ابزار مناسب جهت کاهش نابرابری سلامت در سطوح کلان موردتوجه قرار گیرد.

Relationship between Socioeconomic Status and Non-Communicable Diseases Risk Factors: A Case Study in North of Iran

Background and Objectives: The aim of this study was to investigate the relationship between socioeconomic status and noncommunicable diseases (NCD) risk factors in one of the northern counties of Iran.Methods: A descriptiveanalytical crosssectional study was conducted in Langrud County in 2019. In this study, 906 rural and urban households were surveyed using mixed sampling. The data collection tool was the standard questionnaire of NCD disease care system. Households’ exposure to NCD behavioral risk factors (including unhealthy diet, sedentary lifestyle and smoking) in different socioeconomic groups was examined and compared with logistic regression models using the STATA software.Results: The probability of smoking in illiterate subjects and those with unfinished high school education and high school diploma was 5.1, 7.5 and 4.2 times higher than those with university education (OR = 5.1,7.5,4.2; P <0.05). The probability of unhealthy diets in the first and second quartiles of income (very low and low income) was 3.4 and 2.6 times higher compared to the people in the fourth quartile of income (high income) (P <0.05; OR = 3.4, 2.6).Conclusion: The microlevel socioeconomic inequalities (within the county) have a significant relationship with households’ exposure to NCD risk factors. Reducing socioeconomic inequalities at the micro level should be considered as an appropriate tool to reduce health inequality at the macro level.