شاخص توسعه انسانی تعدیل یافته بر اساس نابرابری، پیش‌گویی کننده مهم مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در جهان و ایران: مطالعه اکولوژیک

مقدمه و اهداف: هدف اصلی این مطالعه، بررسی توان پیش‌‌بینی کنندگی شاخص توسعه انسانی تعدیل‌یافته براساس نابرابری(ihdi) در مقایسه با شاخص توسعه انسانی (hdi)، در خصوص سهم مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر(ncd) در بین تمامی مرگ‌ها، در جهان و ایران است.روش کار: داده‌های این مطالعه اکولوژیک، از گزارش‌های برنامه توسعه انسانی سازمان ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت استخراج شده و مربوط به سال 2015 هستند. برای بررسی هم‌بستگی بین hdi و ihdi با سهم مرگ‌های ناشی از ncdها، از آزمون هم‌بستگی پیرسون و برای تعیین تاثیر آن‌ها بر متغیر وابسته، از مدل‌های رگرسیون خطی استفاده شد.یافته‌ها: در سطح معناداری 0.01p<، متغیر وابسته، هم‌بستگی مثبت و بسیار قوی‌ای با هر یک از شاخص‌‌های 0.892=hdi و 0.899=ihdi نشان دادند. رگرسیون خطی ساده نشان داد که hdi به تنهایی، متغیر وابسته را به‌خوبی پیش‌بینی می‌کند (0.794adj. r2= و 0.001p<)، اما در مدل رگرسیونی خطی چند متغیره، هنگامی‌که ihdi به همراه hdi وارد مدل شدند، ihdi توانست متغیر وابسته را به‌خوبی پیش‌بینی نماید (0.809adj. r2= و 0.001=p)، درحالی‌که رابطه hdi و متغیر وابسته دیگر معنی‌دار نبود.نتیجه‌گیری: با وجودی که hdi، پیش‌گویی‌کننده مهمی از وضعیت ncdها است، اما در حضور ihdi تاثیر خود را از دست می‌دهد. بنابراین ihdi که تاثیر نابرابری‌ها بر توسعه انسانی را در دل خود دارد، علاوه بر hdi، می‌تواند اطلاعات‌دهنده بسیار خوبی در خصوص وضعیت مرگ‌های ناشی از ncdها باشد.

Inequality-Adjusted Human Development Index as an Important Predictor of Deaths Caused by Non-Communicable Diseases in the World and Iran: An Ecological Study

Background and Objectives: The main purpose of this study was to compare the predictive power of the Inequalityadjusted Human Development Index (IHDI) with the Human Development Index (HDI) with regard to the share of deaths caused by NonCommunicable Diseases (NCD) among all deaths in the world and Iran. Methods: The data required for this crosssectional ecological study were extracted from the reports of the United Nations Human Development Program and the WHO in 2015. Pearson correlation test was used to investigate the correlation of HDI and IHDI with the share of deaths caused by NCDs and linear regressions models were used to determine the associations of IHDI and HDI with the dependent variable. Results: At a significant level of P<0.01, the dependent variable showed a strong positive correlation with HDI (0.892) and IHDI (0.899). Simple linear regression showed that HDI alone predicted the dependent variable well (Adj.R2=0.794, P<0.001).However, according to the multivariate linear regression model, when IHDI and HDI were included in the model, IHDI was able to predict the dependent variable well (Adj.R2=0.809, P=0.001), while the relationship between HDI and the dependent variable was no longer significant. Conclusion: Although HDI alone is an important predictor of NCD status, it loses its influence in the presence of IHDI. Therefore, in addition to HDI, IHDI that illustrates the impact of inequality on human development can provide more information on the status of deaths caused by NCDs.