نظام مراقبت مالاریا در جمهوری اسلامی ایران: تاریخچه، ساختارها و دست‌آوردها

مقدمه و اهداف: ایران از سالیان پیش برنامه‌های حذف مالاریا را شروع کرده است. هدف از این پژوهش، مروری بر نظام مراقبت مالاریا در ایران بود.روش کار: داده‌های این مطالعه از نظام مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، بررسی اسناد، مدارک، کتاب‌ها و مقاله‌های منتشر شده و مصاحبه با صاحبان فرایند و صاحب‌نظران نظام مراقبت مالاریا در سال‌های 98-1396 هجری شمسی اخذ شد.یافته‌ها: نظام مراقبت مالاریا در ایران یک ساختار منسجم دارد که در آن همه موارد شناسایی شده بیماری از سطوح محیطی تا مرکز به صورت فوری و تلفنی گزارش، بررسی و پیگیری می‌شوند. با توجه به این که اهداف اصلی برنامه مالاریا شامل حذف آن میسر شده است، مراقبت این بیماری در ایران هم اکنون با هدف استحکام مرحله حذف فعالیت می‌کند و در این مرحله همه موارد جدید علاوه بر بررسی، درمان و پیگیری، از نظر اپیدمیولوژیک هم با عنوان‌های عود، انتقال محلی، انتقال از وارده و یا مالاریای ناشی از تلقیح خون طبقه‌بندی می‌شود.نتیجه‌گیری: اجرای موفق مراقبت مالاریا در طی زمان باعث شده که اکنون موارد بومی بیماری تنها محدود به سه استان جنوب‌شرقی کشور باشد و موارد جدید به زیر 300 مورد در سال برسد. با وجود موفقیت‌ها، از آن‌جا که اکنون هدف از مراقبت مالاریا در ایران حذف بیماری است، نظارت مستمر بر اجرای صحیح همه فرایندها و ارزیابی راه‌کارهای مورد استفاده ضروری است.

Malaria Surveillance System in the Islamic Republic of Iran: History, Structures, and Achievements

Background and Objectives: Iran started malaria elimination campaigns many years ago. The purpose of this study was to review the malaria surveillance system in Iran. Methods: The data of this study were obtained from the surveillance system of the Center for Communicable Disease Control, a review of records, documents, books and published articles, and also interviews with process owners and experts of malaria surveillance in 20172019. Results: The surveillance system of malaria in Iran has a coherent structure, in which all identified cases are reported and monitored from the environmental levels to the center by telephone instantly. Considering that the main goals of the malaria program including disease elimination have been obtained, the surveillance system in Iran is currently aiming at strengthening the elimination phase. In this stage, all new cases are also epidemiologically investigated in addition to examination, treatment and followup for categorization of the cases in categories of relapse, indigenous, introduced, and induced. Conclusion: The successful implementation of the surveillance system for malaria over time has caused indigenous cases of disease to be limited to three southeastern provinces of the country and there are fewer than 300 new cases a year. Despite success, since the goal of malaria surveillance in Iran is now disease elimination, continuous monitoring of correct implementation of all processes and evaluation of the applied strategies are necessary.