نظام مراقبت سل در جمهوری اسلامی ایران: تاریخچه، ساختارها و دست‌آوردها

مقدمه و اهداف: در طی دهه‌های قبل، برنامه مبارزه با سل در کشور بسیار ساختارمند شده و موفقیت‌های زیادی حاصل شده است. هدف این مقاله، توصیف مشخصات برنامه مراقبت سل و اجزای آن در کشور جمهوری اسلامی ایران است.روش کار: داده‌های این مطالعه از نظام مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، بررسی اسناد، مدارک، کتاب‌ها و مقاله‌های منتشر شده و مصاحبه با صاحبان فرایند و صاحب‌نظران نظام مراقبت سل در سال‌های 98-1396 هجری شمسی اخذ شد.یافته‌ها: در نظام مراقبت سل، شناسایی و درمان و پیگیری اطرافیان بیماران انجام می‌شود. اجرای راهکار dots یا به عبارتی درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم یک جزء اصلی برنامه محسوب می‌شود. ثبت بیماران در نرم‌افزار آنلاین انجام می‌شود و امکان گزارش‌گیری شاخص‌های مهم برنامه در این نرم‌افزار وجود دارد. در این نظام مراقبت، حساسیت ویژه‌ای روی درمان بیماران وجود دارد، بنابراین بروز سل مقاوم به درمان در کشور به نسبت همسایگان کم‌تر است. وجود آزمایشگاه‌های منطقه‌ای که به صورت گسترده‌ای همه مناطق کشور را پوشش می‌دهند، از نقاط قوت دیگر برنامه مبارزه با سل است.نتیجه‌گیری: برنامه مبارزه با سل در ایران با وجود مشکلات بودجه‌ای، موفقیت‌های زیادی را به همراه داشته است. هرچند این برنامه نیازمند درنظر گرفتن راهکارهای جدید برای کاهش هرچه بیشتر میزان بروز سل است.

Tuberculosis Surveillance System in the Islamic Republic of Iran: History, Structures and Achievements

Background and Objectives: Over the past decades, the Iran rsquo;s antituberculosis campaign has become highly structured and many achievements have been made. The purpose of this study was to describe the characteristics of the TB surveillance system and its components in the Islamic Republic of Iran. Methods: The data of this study were obtained from the surveillance system of the Center for Communicable Disease Control, a review of the records, documents, books and published articles, and also interviews with process owners and experts of TB surveillance during 20172019. Results: Case finding and treatment and followup of TB patients and their household contacts are done In the TB surveillance system. The implementation of the DOTS, (DIRECTLY OBSERVED TREATMENT SHORTCourse) is a major component of the TB surveillance system. Patient registration is done in an online application, which allows extracting and reporting the important indicators of the program. In this surveillance system, there is a special sensitivity to the treatment of patients, so the incidence of multi drugresistant TB in the country is lower than that of the neighbors. The presence of regional laboratories that cover the entire region of the country is one of the strengths of the TB surveillance program in Iran. Conclusion: Despite budget problems, the antiTB program in Iran has many achievements. However, new strategies need to be considered to reduce the incidence of TB.