مطالعه تطبیقی نظام‌های سلامت کشورهای لیبرال، سوسیال و مختلط بر اساس چارچوب تحلیل لایه‌ای علت‌ها

مقدمه و اهداف: بر اساس دو نظریه تئوکراتیک و دموگرافیک به منشا حاکمیت، حکومت ها و ساختارهای مختلفی با دیدگاه متفاوتی نسبت به سلامت شکل گرفته اند. هدف مطالعه، مقایسه تناسب عملکرد نظام سلامت با گفتمان کشورهای منتخب می باشد.روش کار: پژوهش حاضر مطالعه ای تطبیقی است که به صورت هدفمند بر روی کشورهای لیبرال (آمریکا، کانادا، فرانسه)، سوسیال (روسیه، چین، کوبا) و مختلط (سوئد، نروژ، انگلیس) انجام شد. داده های مطالعه از اسناد منتشرشده بانک جهانی، سازمان جهانی بهداشت و متون منتشر شده در زمینه گفتمان و ساختار کشورها جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از چارچوب تحلیل لایه ای علت ها مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از حیث شاخص های سلامت، کشورهای مختلط نسبت به دو دسته دیگر وضعیت بهتری داشتند. تولیت نظام سلامت کشورهای لیبرال، مختلط و سوسیال به ترتیب، غیرمتمرکز، نیمه متمرکز و متمرکز بود. گفتمان کشورهای لیبرال، بر پایه اقتصاد سرمایه داری با عدم اتکا به منابع طبیعی بود. در کشورهای سوسیال، اقتصاد سوسیالیستی با تاکید بر استفاده از ذخایر طبیعی و دخالت دولت ها در ساختارها، حداکثری بود. کشورهای مختلط با پایه ایدئولوژی لیبرالیسم و رویکرد دولت رفاه، دارای حکومت مشروطه سلطنتی بودند.نتیجه گیری: کشورهای مختلط با داشتن شرایط اقتصادیاجتماعی مناسب، با ایجاد ساختار نیمه متمرکز در ارائه خدمات و تامین مالی سلامت با تاکید بر مدیریت خدمات به صورت محلی (پررنگ بودن نقش شهرداری ها و سازمان های منطقه ای) وضعیت مطلوب تری نسبت به سایر کشورها ازنظر سلامتی دارا هستند. ایدئولوژی کشورها، تشکیل دهنده ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و پیامدهای سلامت است. ایران برای بازطراحی نظام سلامت بایستی لایه های گفتمانی و ساختاری را باهم مدنظر قرار دهد.