تاثیر شاخص توسعه انسانی بر میزان مرگ‌ومیر در ایران

مقدمه و اهداف: شاخص توسعه انسانی یک معیار رتبه بندی توسعه یافتگی کشورها و شاخص های مرگ ومیر مهم ترین شاخص های سلامت هستند. هدف این مطالعه تعیین ارتباط بین شاخص توسعه انسانی و شاخص های مرگ مادران، نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 5 سال در ایران است.روش کار: مطالعه طولی حاضر در بازه زمانی 1384 تا 1395 انجام شد. برای بررسی همبستگی بین شاخص های مذکور از آزمون همبستگی پیرسون و برای تعیین میزان تاثیر شاخص توسعه انسانی بر شاخص های مرگ ومیر از معادلات رگرسیون استفاده شد.یافته ها: شاخص توسعه انسانی در ایران از 0.690 در سال 1384 به 0.774 در سال 1395 افزایش یافت (12 درصد افزایش). در سال 1395 میزان میرایی مادران 26 درصد، میزان میرایی نوزادان 41 درصد، میزان میرایی شیرخواران 52 درصد و میزان میرایی کودکان زیر 5 سال 42 درصد نسبت به سال 1384 کاهش یافت. شاخص توسعه انسانی دارای همبستگی منفی با میزان مرگ مادران، نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 5 سال بود. برای کاهش یک مرگ مادر در هر صد هزار تولد زنده شاخص توسعه انسانی باید 0.01 افزایش یابد. افزایش به میزان 0.014، 0.009 و 0.008 در شاخص توسعه انسانی منجر به کاهش یک مرگ نوزاد، شیرخوار و کودک زیر 5 سال به ازای هر هزار تولد زنده می شود.نتیجه گیری: با افزایش شاخص توسعه انسانی میزان های میرایی مادران، نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر 5 سال کاهش می یابند. سیاست گذاران و مدیران باید نسبت به تخصیص بهینه منابع عمومی کشور بین بخش های مختلف اجتماعی و اقتصادی کشور اقدام کنند.