پیشگیری از سرقت علمی در متون دانشگاهی: درس‎هایی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا

مقدمه و اهداف: سرقت علمی شایعترین نوع سوء رفتار علمی است و قوانین و راهکارهای گوناگونی برای مبارزه با این آفت علمی در کشورهای مختلف پیش بینی شده است. بررسی تجارب سایر کشورها در این زمینه، کمک شایانی به سیاست گذاری مناسب می نماید. مطالعه حاضر با هدف معرفی مداخلات ملی پیشگیری از سرقت علمی در کشورهای منتخب انجام شد.روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه تطبیقی است که به صورت مروری انجام پذیرفت. در این مطالعه، مداخلات پیشگیری از سرقت علمی در 27 کشور عضو اتحادیه اروپا به دلیل انسجام و تشابه ساختاری مناسب؛ در سه سطح ملی، سازمانی و فردی مورد بررسی قرار گرفت. مداخلات سطح ملی، بعد از تهیه جداول تطبیقی، در این کشورها با استفاده از روش تحلیل محتوا، بررسی شد.یافته ها: نتایج به دست آمده از تحلیل مداخلات سطح ملی در هشت تم اصلی دسته بندی شدند. تم ها شامل دستیابی به توافق ملی در خصوص مصادیق سرقت و تخلف علمی، تدوین سیاست ها، پایش و نظارت، توسعه حمایت های مالی، توسعه بانک های اطلاعاتی و نرم افزاری، تدوین برنامه های آموزشی ویژه اعضای هیئت علمی و دانشجویان، انتشار و بهره گیری از تجربیات موفق و نهایتاً وضع قوانین مرتبط با سرقت علمی و اعمال مجازات بودند.نتیجه گیری: انجام مداخلات پیشگیری از سرقت علمی در سطح ملی، تعهد و عزم جدی سیاست گذاران را در زمینه کنترل و پیشگیری از سرقت علمی نشان می دهد. با بکارگیری صحیح مداخلات پیشگیری در سطح ملی؛ می توان زیرساخت های کنترلی و پیشگیرانه از این مسئله را در سطح سازمانی و سپس تعهد اخلاقی و مهارت های حرفه ای را درپژوهشگران کشور تقویت نمود.