مدل‌سازی فضایی- زمانی اکسیدهای نیتروژن شهر تهران در سال 2014 میلادی

مقدمه و اهداف: آلودگی هوا سالانه منجر به مرگ زودرس قریب به هفت میلیون نفر در سراسر دنیا می شود. از جمله آلاینده های اصلی هوا اکسیدهای نیتروژن است. با وجود مطالعه های خارجی گسترده در زمینه ارزیابی مواجهه ساکنان شهرها با آلاینده های هوا، اما مطالعه های ایرانی محدود به استفاده از تحلیل های ابتدایی هستند. بنابراین در این پژوهش الگوی پراکندگی این آلاینده ها در شهر تهران به صورت روزانه در سال 2014 میلادی با استفاده از مدل سازی فضاییزمانی بررسی شده است.روش کار: مقادیر غلظت اکسیدهای نیتروژن از 21 ایستگاه سنجش آلاینده در تهران اخذ شد که برای هر آلاینده در هر ایستگاه مجموعه داده شامل 8760 رکورد بود. متغیرهای پیشگوی وضع تعطیلات و ارتفاع زمین در مدل سازی فضاییزمانی استفاده شد. نرم افزار d-stem برای تحلیل داده ها و رسم نقشه ها به کار گرفته شد.یافته ها: میزان مونواکسید نیتروژن در روزهای تعطیل و نیز با افزایش ارتفاع به طور معنی داری (به ترتیب با ضرایب 070/ 0 و 169/ 0) کاهش یافته است. هم چنین میزان دی اکسید نیتروژن نیز در روزهای تعطیل به طور معنی داری کاهش یافته (با ضریب 630/ 0)، اما با افزایش ارتفاع به طور معنی داری افزایش (با ضریب 155/ 0) داشته است (p<0.001).نتیجه گیری: در این مطالعه برای نخستین بار در ایران ارزیابی مواجهه ساکنان شهر تهران با آلاینده های no و no2 به صورت فضاییزمانی انجام شده است. خروجی این مطالعه که نقشه های برآورد غلظت آلاینده های اکسیدهای نیتروژن به صورت روزانه است می تواند در مطالعه های اپیدمیولوژی برای بررسی دقیق تر اثرات آلاینده های هوا بر سلامت شهروندان تهرانی استفاده شود.