بررسی انگارۀ «مشارکت سیاسی زنان» در شعر دورۀ مشروطه

پژوهشگران از دیرباز، دیدگاه‌های مردان و مردسالارانۀ حاکم بر جامعه را دلیل عمدۀ عدم مشارکت سیاسی زنان مطرح نموده‌اند. پرداختن به انگاره‌های ذهنی می‌تواند به شناخت دیدگاه‌های افراد هر جامعه، نسبت به خود یا دیگران، کمک نماید. با بررسی این نوع انگاره ها می‌توان به دلایل کمرنگ بودن حضور زنان در عرصه‌های سیاسی بهتر پی برد. از زمان مشروطه، بحث حضور زنان در جامعه، ملموس‌تر مطرح گردید و بسیاری از شاعران زن و مرد، به مباحث مختلف سیاسی از جمله مشارکت زنان ورود کردند. پژوهش حاضر، اشعار همین دسته از شاعران را مورد ارزیابی قرار داده و انگاره‌های ذهنی آنان را نسبت به مشارکت سیاسی زنان بررسی می‌نماید. این پژوهش، توصیفی تحلیلی است و تحلیل داده‌ها بر اساس روش تحلیل مضمون صورت پذیرفته است. بر این اساس، انگاره‌های ذهنی شخصی شاعران مرد که شامل دو مضمون کلّی «فعّال بودن زنان» و « منفعل بودن زنان» می‌باشد، با انگاره‌های ذهنی خویشتن شاعران زن (از منظر دیگری و از منظر خود) مورد بررسی قرار گرفتند و انگاره‌های متضاد و مشابه بین این دو قشر، شناسایی شدند. یافته‌های حاصل نشان می‌دهد اکثر شاعران مرد، به مشارکت زنان از جمله در امور سیاسی کشور، توجّه عمیق داشته و مشوّق زنان جهت حضور فعّال در ادارۀ امور کشور بودند، اما شاعران زن، ضمن آنکه انواع حقوق فردی، اجتماعی و سیاسی را برای زنان قائل بودند، جنس زن را از دید مردان، ناتوان، کم‌عقل و حقیر، پنداشته و خطاب می‌کنند. به نظر می‌رسد دلیل کمرنگ بودن مشارکت سیاسی زنان را در این عامل، می‌توان جستجو کرد.

study of the schema of women’s political participation in the poetry of the constitutional period

researchers have always pointed out the patriarchal views ruling the society as the main reason for women’s lack of political participation. dealing with mental schemas can help to understand the views of people of any society, towards themselves or others. by examining these types of schemas, one can better understand the reasons for the low presence of women in political arenas. since the time of the constitution, the issue of women’s presence in the society has been raised and many male and female poets have entered into various political issues including women’s participation. the present study evaluates the poems of this group of poets and examines their mental schemas regarding women’s political participation. this research is descriptive analytical and data analysis is based on thematic analysis method.and the personal mental schemas of male poets (women’s activeness and women’s passiveness) were examined with the female poets’ own mental schemas (from another perspective and from their own perspective). contrasting and similar schemas between these two strata were identified. the findings show that most of the male poets paid deep attention to the participation of women in the country’s political affairs and believed in the active presence of women in the administration of the country’s affairs.but female poets, while demanding all kinds of personal, social and political rights for women, have considered the female gender worthless from the eyes of men. it seems that the reason for the lack of political participation of women can be found in this factor.