تحولات سیاسی و اجتماعی پس‌ از انقلاب اسلامی و بازتاب آن بر وضعیت زنان ایرانی در عرصه ی هنر

مطالعه وضعیت زنان در طول چهار دهه بعداز انقلاب اسلامی گواه تغییرات جدی و معناداری در وضعیت و جایگاه آنان در هردو سپهر فردی و جمعی است. زنان از فردای بعداز انقلاب تا پایان دهه چهارم انقلاب تغییراتی را در وضعیت خود تجربه کرده‌اند که موجب شکل‌گیری الگویی از زن در جامعه شده‌است که تقریبا متفاوت از الگوی مورد تایید حاکمیت است. ازجمله عرصه‌هایی که روند این تغییر و تحولات را به خوبی نشان می‌دهند دو عرصه سینما و موسیقی است که در طول این چهار دهه توانسته‌اند بازتاب دهنده وضعیت زنان در جامعه باشند. لذا پژوهش حاضر در پاسخ به این سوال که چه نسبتی بین حضور زنان در عرصه اجتماعی با حضور آنان در دو عرصه سینما و موسیقی است؟ این فرضیه را مطرح می‌کند که حضور زنان در عرصه موسیقی و به‌ویژه سینما بازتاب مستقیم تحولات اجتماعی است، به‌وجهی که مطالعه و بررسی جایگاه زنان در این عرصه‌ها به‌خوبی نمایانگر حضور آنان در عرصه اجتماعی در طول این چهار دهه می‌باشد.برای بررسی این موضوع، ضمن استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی تحلیلی، از چارچوب نظری جامعه‌شناسی هنر با تاکید بر رویکرد بازتاب ویکتوریا الکساندر استفاده شده‌است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که حضور زنان در عرصه سینما (بیشتر) و موسیقی (کمتر) در طول حاکمیت نظام جمهوری اسلامی دچار تغییرات تدریجی اما عمیقی در دو بُعد کمی و کیفی شده‌است. تغییراتی که ضمن تاثیرپذیری از تحولات داخلی و جهانی، زمینه ی حضور فراجنسیتی زنان را فراهم کرده است.

political and social developments after the islamic revolution and its reflection on the status of iranian women in the field of art

introduction undoubtedly, the component of cultural power, the most fundamental component of the power of the system that emerged from the islamic revolution. the religious leaders of the revolution started an all-out effort to establish values and norms based on religious culture. more than any other group, this effort targeted the women's society and the new system tried to show its difference from the previous system by changing the patterns, norms and order governing this field. among the areas of women's activities that underwent fundamental changes, we can mention the changes in their presence in the modern fields of production and distribution of cultural products, especially cinema and music. although the position of women in these two fields, due to the role that the political system had defined for them in promoting the islamic model, at the beginning found a valuable and revolutionary direction, but gradually and under the influence of internal and global changes, they witnessed significant changes and different from the will of the government in we are the situation of women, and the display of these changes can be seen in the field of cinema and music as a reflection of the face of the society theoretical framework sociology of art, as a subgroup of the sociology of knowledge, is involved with the construction and social function of art, the relationship between society and art, and the regulations governing them. according to this point of view, the emergence of different artistic styles is not due to the internal evolution and development of art but the result of changes in the social conditions and structure, which borrow their elements from the artist (alexander, 2018: 2). victoria alexander proposes two different approaches in the sociology of art, i.e., the approach of formation and the approach of reflection. according to the approach of formation, art affects society (alexander, 2014: 84). however, according to the approach of reflection, the artistic works reflect the existing conditions of the society at the time of creating the artistic work, and indeed the artistic works, like a mirror, reflect the society. therefore, according to the approach of reflection, the study of artistic works- here the film industry and music-helps to understand the artist’s concerns and views, the society, the society’s values, the dominant culture, and the interactions among the people, due to the deep relationship with the social background compared to other fields of art (alexander, 2003: 22).