توسعه سیاسی در ایران امروز: آزمونی تجربی در تبیین رابطه دین داری با فرهنگ سیاسی؛ مطالعه موردی شهر تهران

در این مقاله یکی از ابعاد اصلی توسعه سیاسی یعنی فرهنگ سیاسی مورد نظر است و از بین عوامل مختلف و تاثیرگذار بر توسعه سیاسی بر عامل دین و سطح رفتاری و خردتر آن یعنی دینداری – به علت دینی بودن جامعه و حکومت ایران و البته نتایج متناقض در تاثیر دینداری بر فرهنگ سیاسی- تاکید دارد. فرضیات اصلی تحقیق بدین صورت مطرح گردید، نوع دینداری بر حسب نوع قرائت و فهم از دین تعیین‌کننده نوع فرهنگ سیاسی بر حسب نوع قرائت و فهم از فرهنگ سیاسی می‌باشد، بطوریکه نوع دینداری سختگیرانه، معتدل و تساهل‌گرایانه به ترتیب منجر به نوع فرهنگ سیاسی سختگیرانه، معتدل و تساهل‌گرایانه می‌شوند و با افزایش میزان دینداری، نوع فرهنگ سیاسی افراد معتدل می‌شود. روش انجام تحقیق پیمایش و ابزارگردآوری داده‌ها، پرسشنامه بصورت مصاحبه بسته می‌باشد. جمعیت آماری تحقیق، مردم شهر تهران است، تعداد 384 نفر به روش نمونه‌گیری احتمالی از 60 بلوک تصادفی از مناطق 22گانه تهران انتخاب گردیدند. در تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار آموس از مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر استفاده گردید. بر اساس نتایج تحقیق نوع و میزان دینداری به ترتیب بطور مستقیم و غیر مستقیم بر فرهنگ سیاسی تاثیر زیادی دارند. از بین دو فرضیه تحقیق، فرضیه اول مورد تایید قرار گرفت، نوع قرائت و فهم از دین و فرهنگ سیاسی نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین رابطه نوع دینداری با نوع فرهنگ سیاسی دارد. بنابراین برای نیل به فرهنگ سیاسی توسعه یافته و در نهایت توسعه سیاسی در ایران، لازم و ضروریست، نوعی دینداری معتدل حاصل گردد.

political development in contemporary iran: an experimental test in explaining the relationship between religiosity and political culture (tehran city case study)

in this article, one of the main dimensions of political development, i.e. political culture, is considered, and among the various factors influencing political development, the factor of religion and its smaller behavioral level, i.e., religiosity - due to the religiousness of the iranian society and government, and of course the contradictory results in the effect of religiosity on political culture is emphasized. the main hypotheses of the research were presented as follows. the type of religiosity based on reading and understanding of the religion determines the political culture based on reading and understanding of political culture. so that kind of strict religiosity, moderate and tolerant resulted in strict, moderate and tolerant political culture and with the increase of religiosity, the type of political culture of people becomes moderate. research method is survey and data collection tool is questionnaire as closed interview. the statistical population is people in tehran, 384 peoples with probability sampling of the 60 random blocks of 22 districts of tehran were selected. structural equation model and path analysis were used in data analysis using amos software. among the two research hypotheses, the first hypothesis was confirmed, the type of reading and understanding of religion and political culture has a decisive role in determining the relationship between the type of religiosity and the type of political culture. therefore, in order to achieve a developed political culture and ultimately political development in iran, it is necessary and necessary to achieve a kind of moderate religiosity.