رابطه دولت و جامعه در عصر صفوی در پرتو نظریه جوئل میگدال

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه دولت و جامعه در عصر صفوی در پرتو نظریه جوئل میگدال است. در پاسخ به این سوال که «با توجه به الگوی میگدال، چه رابطه‌ای میان دولت و جامعه در دوره‌ی صفویه وجود داشته است؟» این فرضیه مطرح گردید که در این دوره، نقش ویژه‌ی روحانیان و نیروهای قزلباش، بیانگر عدم انحصاری بودن نهاد دولت و پیچیدگی روابط دولت و جامعه بوده، و دولت قوی به‌سوی دگرگونی شکل نگرفته است. با رویکردی جامعه‌شناسانه، در چارچوب ملاحظه‌ی نظری میگدال و در قالب روشی کیفی از دولت و جامعه ایران عصر صفوی، با استفاده از روش گردآوری اسنادی اطلاعات، مشخص شد که در ساختار دین‌سالارانه و دیوان‌سالارانه‌ی دولت صفوی، روحانیان به‌عنوان واسط شاه و مردم، و نیروهای قزلباش به‌عنوان نیروی نظامی عمل می‌کردند؛ نقش ویژه‌ی آن‌ها، بیانگر عدم انحصاری بودن نهاد دولت و پیچیدگی روابط دولت و جامعه بوده است. از مهمترین دلایل شکل‌گیری دولت ضعیف در این دوره، می‌توان به سطوح بالای کنترل اجتماعی، مقابله با تهاجمات خارجی، استخراج منابع و سازمان‌دهی مردم در جهت تحول اجتماعی اشاره نمود. همچنین توزیع منابع، به‌صورت گسترده و شبکه‌ای نبوده و با کندی صورت گرفته است. بنابراین، به دلیل شکل‌گیری شبکه‌ها و گروه‌های قدرت در جامعه، دولت نیرومند رو به تغییر و دگرگونی شکل نگرفت و توسط شبکه‌های قدرت محدود شد.

the relationship between government and society in the safavid era in the light of joel migdal’s theory

the purpose of this study is to investigate the relationship between government and society in the safavid era in the light of joel migdal’s theory. in response to the question that according to the magdalen model, what was the relationship between the government and society in the safavid period? it was hypothesized that during this period, the special role of the clergy and ghezelbash forces indicated the nonmonopoly of the state institution and the complexity of governmentsociety relations, and that a strong government was not formed for change and transformation. with a sociological approach and in the framework of magdalen theoretical consideration and in the form of a qualitative and understanding method of the government and society of safavid iran and the collection of documents and information libraries; it was found that in the theocratic and bureaucratic structure of the safavid state, the clergy acted as intermediaries for the shah and the people and the ghezelbash forces as a military force; their special role has been to express the nonmonopoly of the institution of government and the complexity of governmentsociety relations. high levels of social control, countering foreign aggression, extracting resources, and organizing people for social change have been among the reasons for the formation of a weak government. the distribution of resources is not extensive and networked and is slow. due to the formation of power networks and groups in society, a strong government has not been formed for change and has been limited by power networks.