اقتصاد سیاسی توسعه در جمهوری اسلامی ایران: تقدم امر سیاسی بر امر سیاستی و پیامدهای توسعه‌ای آن

فرایند توسعه ملی در جمهوری اسلامی ایران به رغم سپری شدن چند دهه از شروع سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه ای کماکان با تنگناهای مختلفی در حوزه اقتصاد سیاست و فرهنگ مواجه است استمرار و تعمیق چالش هایی مانند آمار بالای بیکاری رشد اقتصادی پایین درآمد سرانه نامناسب، تورم دورقمی، و تعمیق شکاف طبقاتی در اقتصاد سیاسی ،ایران نشان دهنده این است که دستیابی به پیشرفت متوازن ملی در پرتو اتخاذ رهیافت ها، برنامه ها، و اقدامات گوناگون توسعه ای اتخاذ شده در دهه های اخیر کماکان دچار تاخیر است. شکل گیری وضعیت پرابلماتیک توسعه ای و تاثیرگذاری متقابل چالش های یادشده بر همدیگر، امر مداخله و سیاست گذاری در فرایند توسعه ملی در جمهوری اسلامی ایران را دشوار نموده است. پژوهش حاضر در راستای بررسی مسئله یادشده، این پرسش را واکاوی کرده است که چرا به رغم تدوین و اجرای برنامه های توسعه ای ،گوناگون وضعیت توسعه ملی در جمهوری اسلامی ایران پیچیده تر شده است؟ فرضیۀ پژوهش این است که غلبه امر سیاسی بر امر سیاستی زمینه ساز گسست در تدوین و اجرای برنامه های توسعه و شکل گیری وضعیت دشواره توسعه در ایران شده است. این پژوهش، به روش تحلیلی-توصیفی و با کاربرد مفاهیم سامان نظری کارل اشمیت برای مفهوم سازی متغیرهای تاثیرگذار بر فرایند توسعه ملی در جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. داده های پژوهش نیز به روش اسنادی و با تکیه بر یافته های متون نظری، پژوهش های تحلیلی، و نیز گزارش های آماری موسسه های گوناگون داخلی و بین المللی گردآوری شده اند.

the political economy of development in the islamic republic of iran,: the primacy of the political over politics and its developmental consequences

the islamic republic of iran has implemented six five-year development programs from 1989 to 2021 to achieve national development. more than 17 years have passed since the announcement and implementation of the twenty-year vision of the country.the main concern of the aforementioned mid-term and long-term plans is to transform the islamic republic of iran into an advanced and inspiring country invarious economic, political, social and cultural fields in the future. but the political economy of the islamic republic of iran, despite achieving some balanceddevelopment goals, is still facing to various economic, political and social bottlenecks. according to the statistical reports, available in the mentioned areas,despite decades of development experience, the islamic republic of iran is one of the countries that have a considerable gap between the goals and ideals envisioned in the high-level development documents and their realized achievements. the question iswhy, despite the formulation and implementation of various development plans, the political economy of the islamic republic of iran is still encounter with development problematic? the hypothesis of the research is designed in such a way that thepriority of the political over politics in policy-making and the pattern of confrontation of political forces with each other has become the basis for the formation of thedifficulty of development in the islamic republic of iran. the claim of the research is that the predominance of the mentioned model in the formulation andimplementation of development programs in the islamic republic of iran is closely related to the complexity of the national development process. in the currentresearch, an attempt is made to analyze the logic of the dominant pattern of organizing and politicizing the forces, which operates in the context of friend andenemy confrontation and antagonistic relations between the forces, in the process of the islamic republic of iran's national development.