پی‌جویی آینده در گذشته و بازنمایی‌ امر نوستالژیک در ایران معاصر

نوستالژی یا «حسرت گذشته» مفهومی محوری در مباحث‌ هویتی و سیاسی معاصر است. فهم نوستالژی و ابعاد و زوایای آن در نظریه‌های روان‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی، بیانگر وضعیت یاس و از خودبیگانگی بنیادین و از جاکندگی زمانی مکانی، پدیدار شدن نوعی حرمان و دلتنگی و اشتیاق فزاینده به گذشته و محور قرار دادن نگرشی «گذشته‌گرا» است. نمادینه و آیینی کردن میراث گذشتگان، مکاشفه در گذشته و اعقاب دور و دنیایی پالوده و خالی از تعارض، مصادره حال و آینده به نفع گذشته، اعاده گذشته‌ای از دست رفته، پی‌جویی آینده در گذشته‌ای آرمانی، اکتشاف گذشته طلایی ملت و آینده‌شناسی به معنای رجعت به گذشته‌ای فراواقعی از مشخصه‌های هویتی سیاسی نوستالژی است. ضرورت بحث درباره نوستالژی در این است که تفکر نوستالژیک در میان بخشی از ما ایرانیان به عنوان یک مکانیسم دفاع روانی برای بیرون راندن مضامین عاطفی ناخوشایند و به صورت وجهی ناخودآگاه جهت تخفیف و تعارض و اضطراب ناشی از جاکندگی زمانی و مکانی ریشه دوانیده است. از این رو، به بحث درباره چرایی پناه بردن به گذشته و ایده‌های نوستالژیک با تلاش برای اعاده گذشته‌ای از دست رفته پرداخته می‌شود. پرسش اصلی این است که ماهیت و کارکردهای نوستالژی چیست و در ایران معاصر چگونه بازتولید شده است؟ فرضیه مقاله این است که نوستالژی بیش از هر چیز «متضمن نفی» و «انقلابی علیه الگوها و رویه‌های موجود» است که با توسل به آن تلاش می‌کنند با طفره‌روی از مشکلات موجود، به دامن گذشته بیاویزند و از طریق همدلی با میراث آن التیام یابند.

Retrospective Ideas and representing nostalgia in contemporary Iran

Nostalgia or past regret is a central concept in contemporary identity and political discourse. Understanding nostalgia and its dimensions and angles in psychological, cultural, and social theories reflects the state of despair and fundamental alienation and temporalspatial displacement, the emergence of a kind of deprivation and longing for the past, and the focus on the past. Symbolizing and ritualizing the legacy of the past, revealing the past and distant and pure worlds and free from conflict, present and future confiscation in favor of the past, restoration of lost past, idealization of the past, golden exploration of the nation’s past and Futurism means a return to the realities of the realm of identitypolitical nostalgia. The necessity of discussing nostalgia is that nostalgic thinking has taken root among some of us Iranians as a mechanism of psychological defense to expel unpleasant emotional themes and subconsciously rooted for relief, conflict, and anxiety. The focus of this article is to analyze the nostalgic thought in contemporary Iran from a political perspective. Thus, the discussion of why the past is sheltered and nostalgic ideas are discussed in an attempt to restore the lost past. The main question is what is the nature and functions of nostalgia and how has it been reproduced in contemporary Iran? The hypothesis of the article is that nostalgia, above all, involves negation and revolution against existing patterns and procedures, by resorting to the past by avoiding existing problems and through Empathize with its legacy.