پزشکی و قدرت از عهد ناصری تا دوره رضاخان؛ تبارشناسی سوژه ایرانی

در سده نوزدهم و اوایل سده بیستم میلادی شاهد روند تغییر حکمرانی در ایران هستیم. ساحت چندگانه نیروها در این دوره پدید می‌آیند که در این چندگانگی دانش مدرن سهم بسزایی دارد. در واقع بخش مهمی از این تغییر به ورود دانش جدید پزشکی و روانپزشکی بر می‌گردد. دانش جایگاهی در منازعه قدرت می‌یابد. در بافت اجتماعی نیز دو شکل عام و خاص(سوژه‌ساز) همبستر این قدرت شده و بر تغییر ساحت روان آن تاثیرگذار است. این مقاله با هدف آشکارسازی بخشی از این منازعه با تکیه بر ورود دانش پزشکی نگاشته شده است. چگونگی اثرگذاری، جریان‌سازی و در نهایت تغییر در روند جامعه و سوژه ایرانی بگونه‌ای است که بخشی از قدرت تن به ماهیت این دانش‌ها می‌دهد و یا آن را به چالش می‌کشد. لذا بخش قابل توجهی از حکمرانی برخلاف دوره‌های پیشین تحت تاثیر این دانش‌ها به عرصه‌ای جدید پا می‌نهد که بر ماهیت گفتمانی موجود در ایران شکل می‌دهد. روند ادراکی این تغییر بدین صورت پیش می‌رود که ماهیت ثابت، سنتی و دیرین حکمرانی سوژه نسبتاً یکدست پیشین وارد شکل جدیدی از ذهنیت و تصور از خود می‌شود. از یک طرف مناسبات میان فرد و دانش‌های نوین موجب نوعی از تکنیک‌های خود می‌شود و از طرفی دیگر بدن اجتماعی به‌مثابه استعاره‌ای کلی ظهور می‌کند. نگاهی تبارشناسانه بر شکل روشی این متن حاکم است.

Medicine and Power from Naseri era to Rezakhan; genealogy of Iranian subject

The process of governmental change mark the beginning by the nineteenth and early twenty century in Iran. Multiple of forces burn in this time and Modern Knowledge is basic of them. Most of part knowledge related to Medicine and Psychiatry. Knowledge finds basic position among challenges of power. In the social context it impacts as whole and detail (subjectivity) that makes new changes of psychological subject. This paper seeks to reveal part of this rupture and adaptation around Medicine. Impacts and alter of the Iranian society is deference in this condition, some of political power accepted new discourse of knowledge and other hand makes opposite it. Therefore, a significant part of the government, under the influence of this knowledge, enters a new field that shapes of the existing discourse in Iran. The perceptual process of this change proceeds in such a way that the fixed, traditional, and longstanding of the rule of the relatively subject enters a new form of subjectivity and selfconception or selfregulation. On the other hand, relationship between subject and new knowledge make some techniques of self and other side social body as global metaphor born in this era. Methodology of this text is genealogy. perceptual process of this change or influence proceeds in such a way that the fixed, traditional and longstanding nature of governance, as well as the relatively homogeneous subject, enters a new form of mentality and imagination.