تحول در نظام سیاسی آپارتاید در آفریقای‌ جنوبی و صلح‌سازی؛ بخشش یا انتقام؟ (1999-1989)؛ (آموزه‌هایی برای جامعه ایران)

سفیدپوستان در آفریقای جنوبی از سال 1948 به مدّت 46 سال، نظام سیاسی مبتنی بر تبعیض نژادی را بنیاد نهاده و پیوسته آن را بازتولید کردند. تغییر این نظام و گذار به نظم دموکراتیک طی سال‌های 1999 1989 از رویدادهای قابل تامّل در دهه پایانی قرن بیستم است. درحالیکه خشونت نهادینه در نظام آپارتاید، پایان‌ناپذیر به نظر می‌رسید؛ اما سیر تحولات و روی کار آمدن دو دولت «دی‌کلرک» (1994 1989) و «نلسون ماندلا» (19991994) ، ضرورت صلح‌سازی در جامعه‌ای آسیب‌دیده و تشنه انتقام را آشکار کرد. سوال پژوهش: چگونه صلح‌سازی با سازوکارهای عدالت انتقالی در این جامعه امکان‌پذیر شد؟ مقاله حاضر، در تبیین تحول سیاسی در آفریقای‌ جنوبی، با کاربست نظریه «ساخت‌یابی»‌ گیدنز (تعامل ساختار‌ عاملیت) با استفاده از روش پژوهش توصیفی ‌ تبیینی بر این فرضیه تاکید دارد که صلح‌سازی در عدالت ‌انتقالی (همزیستی پایدار پس از آشتی) از طریق برجسته‌سازی «بخشش ‌به‌جای انتقام» به گذار از آپارتاید به دولت دموکراتیک در سال‌های 1999-1989 منجر شد. یافته‌های پژوهش، نشان از نقش‌آفرینی رهبران و نهادها، نوع عملکرد کمیسیون حقیقت و آشتی با اولویت جبران خسارت بر مجازات و برگزیدن صلح پایدار به‌جای تحقق شکلی عدالت کیفری دارد. تقویت روح مصالحه در زیست سیاسی و اجتماعی، تسهیل‌ در شکل‌گیری نظام حزبی، تحکیم رقابت و مشارکت سیاسی و اصلاح ساختاری و نهادی، آموزه‌های ارزنده این واکاوی برای ایران کنونی هستند.

Change in the Political System of Apartheid in South Africa and peacebuilding; Forgiveness or revenge? (19891999), Results for Iran

Abstract For 46 years whites established the political system of race discrimination in South Africa and continuously reproduced it from 1948. The change of this system and transition to the democratic system during 19891999 is among the important events of the final decade of the twentieth century. The Institutionalized violence of the apartheid system looked infinite but the direction of changes and the establishment of de Klerk’s government (19891994) and Nelson Mandela (19941999) revealed the necessity for peacebuilding in the vengeance thirsty damaged society of South Africa. How did the peacebuilding became possible in this society with its transitional justice mechanisms? In order to find the reasons behind the political change in South Africa the present article makes use of Gidenz’s theory of structuration (structure interactionfunctionality) emphasizes the hypothesis that peacebuilding in the transitional justice (permanent coexistence after peace) through highlighting “forgiveness instead of revenge” resulted in the transition from apartheid to the democratic government from 19891999. The findings of the study shows the role of leaders and agencies, the type of performance of the commission for truth and peace with the priority of damage compensation instead of punishment and choosing stable peace instead of realization of criminal justice.