احیا قسمتی از دشت با اجرای پروژه تغذیه مصنوعی (مطالعه موردی دشت سفید دشت- فرادنبه)

پروژه‌های تغذیه مصنوعی به منظور بهره‌وری بهینه از منابع آبی خصوصا آبخوان‌ها، نقش موثر و بارزی به عنوان یک راهکار علمی و عملی ایفا می نمایند. پروژه تغذیه مصنوعی سفید دشت- فرادنبه، جهت تامین امنیت غذایی در قالب توسعه کشاورزی و منابع طبیعی پایدار و بهره‌وری بهینه از امکانات و پتانسیل‌های موجود اجرا شده است. در این پروژه رواناب‌های سطحی، آب چند چشمه وقنات که وارد رودخانه بروجن شده و در نهایت به رودخانه کارون می پیوندند، توسط سازه‌هایی همچون بند انحرافی، سیفون معکوس وکانال انتقال آب، وارد استخرهای تغذیه کننده پروژه تغذیه مصنوعی شده و به داخل آبخوان منطقه هدایت می‌گردند. طرح تحقیقاتی جاری به منظور بررسی عملکرد و تاثیر کمی این پروژه نسبت به آبهای ذخیره شده در آبخوان اجرا گردید. رواناب‌های ورودی به پروژه تغذیه مصنوعی سفید دشت- فرادنبه طی سال‌‌های 1382 لغایت 1385 بترتیب 1/6، 3/5، 3/7 میلیون متر مکعب در سال بوده است، که عمدتاً دشت سفید دشت و قسمتی از دشت فرادنبه تحت تاثیر قرار گرفته است. به منظور بررسی تاثیر کمی پروژه تغذیه مصنوعی بر آبهای زیرزمینی و تغییرات حجم ذخیره آب در آبخوان منطقه و مدیریت منابع آب زیرزمینی از نرم‌افزار مادفلو استفاده گردید. لذا جهت ارزیابی عملکرد و رفتار آبخوان از شش سناریو استفاده شده است. سناریو یک (با شرایط نرمال زمان اجرای طرح) در کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت (2، 15 و 30 ساله)، سناریوهای دو و سه (منظور نمودن 20 و 40 درصدی کاهش بارش سالیانه)، سناریوهای چهار و پنج (افزایش 20 و 40 درصدی بارش سالیانه) و سناریوی شش (کاهش 20 درصدی بارش سالیانه، رشد 20 درصدی سطوح زیر کشت، رشد 10 درصدی جمعیت و کاهش نشت از کانالهای آبیاری به میزان 50 درصد)، نتایج حاصل از اجرای مدل در حریم تغذیه مصنوعی بیانگر آنست که پیش‌بینی سطح آب زیرزمینی برای یک دوره 15 ساله (میان‌مدت) با اعمال شرایط سال83- 1382(سناریو یک) به دلیل میزان و پراکنش مناسب بارش، در قسمت های میانی دشت تا 75/10 متر و برای دوره بلند مدت (30 سال) افزایشی بالغ بر 5/19 متر دارد. این افزایش برای محل استخرهای تغذیه مصنوعی در دوره‌های زمانی میان‌مدت (15 ساله) و بلند مدت (30 ساله) 41/19 و 88/23 متر است. در سناریوهای دو و سه میزان سطح آب زیرزمینی نسبت به حالت نرمال 9/0 و 45/1متر کاهش داشته است. در سناریوهای چهار و پنج سطح ایستابی آب 45/1 و 69/2 متر افزایش داشت. اما سناریوی شش باعث افت 46/3 متر سطح آبهای زیرزمینی منطقه گردید.