پیش بینی بار معلق رودخانه با استفاده از مدل‌های سری زمانی و منحنی سنجه اصلاح شده (مطالعه موردی: ایستگاه قزاقلی رودخانه گرگانرود)

برآورد میزان رسوبات معلق در رودخانه ها از ابعاد مختلف کشاورزی، حفاظت خاک، کشتیرانی، سد سازی، حیات آبزیان و هم‌چنین جنبه های مختلف تحقیقاتی دارای اهمیت فراوانی است. روش های مختلفی برای بررسی و برآورد بار معلق رودخانه-ها وجود دارد که توانایی این روش ها در برآورد رسوبات متفاوت است. یکی از پرکاربردترین روش ها در این زمینه، منحنی سنجه رسوب می باشد. روش های نوظهوری مانند سری های زمانی نیز وجود دارد که کم‌تر در این زمینه به کار گرفته شده اند. در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی و مقایسه توانایی مدل‌های سری زمانی از قبیل مارکف و آریما در پیش بینی رسوب معلق، از داده های متوسط ماهانه رسوب معلق ایستگاه قزاقلی واقع بر روی رودخانه گرگانرود استفاده شده است. وجود آمار نسبتاً کافی در این ایستگاه فرصت بررسی و مقایسه مناسب روش‌های مختلف برآورد رسوب معلق را فراهم می-کند. به‌منظور استفاده از مدل‌های سری زمانی، داده های موجود به‌صورت ماهانه در محیط نرم افزارminitab 16 به‌کار گرفته شد و در نهایت پیش بینی رسوب برای 111 ماه انجام گرفت. منحنی سنجه رسوب نیز در محیط excel ترسیم شد و جهت مقایسه با مدل‌های سری زمانی به‌کار رفت. نتایج حاصل از ارزیابی مقادیر پیش بینی شده رسوب توسط مدل‌های مذکور، با استفاده از شاخص های اندازه گیری خطا شامل مجذور میانگین مربعات خطا و میانگین مربعات خطای نرمال شده بررسی شد. نتایج نشان داد که مدل‌های سری زمانی با مجذور میانگین مربعات خطای 34/71 در مقایسه با منحنی سنجه رسوب با مجذور میانگین مربعات خطای 75/220 توانایی بهتری در پیش بینی و مدل سازی رسوب معلق ماهانه دارند. میانگین مربعات خطای نرمال شده هم برای مدل‌های سری زمانی و منحنی سنجه رسوب به ترتیب برابر با 62/28 و 48/2 بوده که توانایی بهتر مدل های سری زمانی را تایید می کند.