بررسی روند تغییرات مورفومتری رسوبات به سمت پایین دست تحت تاثیر عوامل هیدرولوژیک و سنگ شناسی در حوضه ورتوان قزوین

تغییر در اندازه مواد بستر رودخانه اطلاعات مهمی را برای علوم مرتبط با حوزه آبخیز فراهم می کند. یکی از باورهای اساسی در سیستم های رودخانه ای، ریز شدن اندازه رسوبات در جهت پایین دست می باشد که طی چند دهه اخیر مطالعات زیادی را نیز معطوف خود نموده است. هدف از انجام این پژوهش، تعیین و تحلیل روند تغییر اندازه ذرات رسوبات بستر در آبراهه های حوضه آبخیز ورتوان (4811 هکتار) قزوین می-باشد. بدین منظور تعداد 25 نمونه از رسوبات آبراهه های درجه 1 تا 6 و 30 نمونه، از خاک روی واحدهای مختلف سنگ-شناسی حوضه جمع آوری و پس از دانه بندی، شاخص های مختلف مورفومتری محاسبه گردید. نتایج نشان داد که مطابق با جورشدگی هیدرولیکی و بر اساس روند کاهشی شیب و افزایشی طول آبراهه اصلی و مساحت حوضه زهکشی، اندازه رسوبات به سمت پایین دست باید ریز شود ولی این روند تحت تاثیر سیلاب های اقلیم نیمه خشک و سنگ شناسی غیرهمگن حوضه قرار گرفته و اندازه رسوبات به سمت پایین دست درشت تر می شود. بنابراین روند تغییرات اندازه رسوبات حوضه ورتوان عمدتا توسط اقلیم و سنگ شناسی حوضه کنترل می شود و هیدرولیک جریان فقط تغییرات ثانویه ای را بر روی روند کلی ایجاد می نماید. انتظار می رود که نتایج این پژوهش در حوضه های مناطق نیمه خشک و بویژه دارای واحدهای سنگ شناسی غیرهمگن سبب درک بهتر روند ترکیب نهشته های رسوبی به سمت پایین دست شود.