بررسی دبی عبوری از سرریز جانبی در سیستمهای پخش‌سیلاب

سرریزهای جانبی یکی از مهمترین اجزا سامانه‌های پخش سیلاب به شمار می‌روند که جریان متغیر مکانی حاکم بر آنها از پیچیدگی‌های زیادی برخوردار است. موضوع این مقاله بررسی هیدرولیک جریان و روابط ارایه شده برای تعیین ضریب دبی در این سرریزها می‌باشد. پس از تشریح سرریزهای جانبی پخش‌سیلاب و معادله دینامیکی حاکم بر آنها، مهمترین روابط ارایه شده برای تعیین ضریب دبی معرفی گردیده و برای یک سرریز جانبی ساخته شده در آزمایشگاه پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری ضریب دبی عبوری مورد بررسی قرار گرفت. با انجام آنالیز ابعادی پارامترهای بی‌بعد معرفی و چگونگی تغییرات ضرایب دبی نسبت به این پارامترها مشخص شد و در نهایت مقادیر آزمایشگاهی ضریب دبی سرریز جانبی با روابط سایر محققین مقایسه گردید. نتایج آزمایشگاهی نشان داد این ضریب از چهار پارامتر عدد فرود جریان در بالادست سرریز، طول بی‌بعد سرریز، نسبت عمق جریان به ارتفاع سرریز و نسبت عمق جریان به عرض کانال اصلی تاثیر می‌پذیرد و به دلیل شرایط متفاوت سیستم های پخش سیلاب، مقادیر آزمایشگاهی با روابطی که تنها تاثیر عدد فرود را لحاظ کرده‌اند تطابق مناسبی ندارد.