انگشت‌نگاری رسوب با استفاده از رویکرد کاهش عدم‌قطعیت و پالایش چندمرحله‌ای ردیاب‌ها در حوزه آبخیز ایده‌لو در استان زنجان

در مطالعات اولیه‌ منشایابی رسوبات، بهینه‌سازی ترکیب ردیاب‌های انگشت‌نگار مورد توجه قرار نگرفته است. به‌همین دلیل ترکیب‌های انگشت‌نگاری متفاوت، منجر به تخمین‌هایی متفاوت از سهم منابع مختلف در تولید رسوب در یک منطقه‌ مورد مطالعه خواهد شد. بر همین اساس در این پژوهش با استفاده از رویکرد پالایش چندمرحله‌ایِ ردیاب‌ها و کاهش عدم‌قطعیت به تعیین ترکیب بهینه‌ انگشت‌نگار در حوزه آبخیز ایده‌لو در استان زنجان پرداخته شد. از این‌رو پایداری غلظت ردیاب‌ها و توانایی آن‌ها در تفکیک منابع با استفاده از نسبت‌های تغییرپذیری، آزمون پایداری و آزمون دامنه بررسی و در نهایت ترکیب انگشت‌نگارِ پایدار به‌عنوان ترکیب بهینه مشخص شد به‌طوری که متفاوت با ترکیب انگشت‌نگار حاصل از روش‌های مرسوم قبلی در مطالعه‌ مشابه در حوزه‌ی آبخیز ایده‌لو بود. هم‌چنین سهم نسبی منابع سنگ‌شناسی در تولید رسوب با استفاده از رویکرد پالایش چندمرحله‌ای ردیاب‌ها، 49، 32 و 19 درصد به‌ترتیب برای واحدهای سنگ‌شناسی رسوبات رودخانه‌ای جوان، مارن و تراس‌های آبرفتی قدیم بود که این نتایج متفاوت با نتایج حاصل از مطالعه‌ مشابه به روش مرسوم قبلی به‌ترتیب با مقادیر مقادیر 11، 85 و 4 درصد بود. به‌طور کلی عدم مطابقت نتایج استفاده از دو رویکرد، نشان از اهمیت کاربرد رویکرد کاهش عدم‌قطعیت در انگشت‌نگاری رسوب دارد.

sediment fingerprinting using the approach of reducing uncertainty and multi-stage assessment of tracers in the idelo watershed in zanjan province

in previous sediment fingerprinting studies, optimization of tracer signatures are not considered. therefore, with different composite fingerprints, the amount of contribution from different sediment sources can be different from each other. accordingly, the optimal composite fingerprint was determined using an approach of multi-stage refinement of tracers and reduction of uncertainties in the idelo watershed in zanjan province. in this approach, the ability and conservative behavior of tracers to separate sources are evaluated using variability ratios, conservatism test, range test, and finally, the conservative composite fingerprint as optimal composite fingerprint was determined. the detected composite fingerprint based on the introduced approach was different from a composite fingerprint obtained from conventional methods. also, based on the aforesaid approach the related contribution of the geologic units in sediment yield were estimated 49, 32 and 19 percent for young alluvial deposits, red gypsiferous marl and old alluvial clastic, respectively. these results were different from those obtained using conventional and old fingerprinting methods with 11, 85 and 4 percent contribution in sediment yield for the aforementioned geologic units respectively. generally, these results highlight the importance of applying the approach of multi-stage refinement of tracers and uncertainty reduction in determining the optimal composite fingerprinting of sediment.