پیش‌بینی وارزیابی تغییرپذیری مطلوبیت آبخیزهای همگن مبتنی بر متغیرهای زیست اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری

 پیش‌بینی پارامترهای اثرگذار بر آبخیزهای همگن برای سال‌های آتی به‌منظور تصمیم‌گیری و مدیریت صحیح و ارائه راهکارهای متناسب بر وضعیت آبخیزها ضروری است. بر همین اساس، در پژوهش حاضر، 19 متغیر زیست‌اقلیمی مستخرج از مدل گردش عمومی esm4-gfdl با سناریوی  ssp126 در دو دوره سی‌ساله آماری شامل میانگین دوره سال‌های 1388-1359 و میانگین دوره زمانی 1448-1419 خوشه‌بندی و آبخیزهای همگن برای دو دوره آماری مشخص شدند. شدت مطلوبیت در آبخیزهای همگن نیز موردبررسی قرار گرفت.  نتایج نشان داد که آبخیزهای همگن واقع در خوشه 4 با بالاترین تغییرات افزایشی دما و کاهشی بارش، تا سال 1448 حدود 16 درصد از سطح استان چهارمحال و بختیاری را به خود اختصاص خواهد داد که بیشتر شمال غرب استان به‌ویژه شهرستان کوهرنگ را دربر می‌گیرد. از طرفی در تمامی آبخیزهای همگن تغییرات فصلی بارندگی و دمای متوسط پربارش‌ترین سه‌ماهه متوالی، روندی افزایشی داشته که توزیع زمانی نامتناسب رخدادهای بارش‌ و به دنبال آن مشکلات ناشی از سیلاب‌های مخرب، کاهش تولیدات گیاهی و کشاورزی و احتمال تغییر در رویشگاه‌های بومی منطقه را منجر خواهد شد. در همین راستا شهرستان کوهرنگ دارای کم‌ترین شدت مطلوبیت به ترتیب 23.38 و 22.35 درصد در دو دوره موردمطالعه بوده است.

prediction and evaluation of utility variability of homogeneous watersheds based on bioclimatic variables of chaharmahal and bakhtiari province

it is necessary to predict the influencing parameters on homogeneous watersheds for the future in order to make decision and correct management. in this research, 19 bioclimatic variables extracted from the esm4-gfdl general circulation model based on ssp126 scenario and then were clustered in two statistical periods, including the years average of 1981-2010 and the average of 2041-2070, and also homogeneous watersheds were identified for two statistical periods. also, the intensity of utility in homogeneous watersheds was investigated. the results showed that the homogeneous watersheds located in cluster 4, will be involved with the highest changes in increasing temperature and decreasing precipitation and it will cover about 16% of the area of chaharmahal va bakhtiari province. on the other hand, in all homogeneous watersheds, the seasonal changes in precipitation and average air temperatures of the wettest quarter have an increasing trend, which shows the disproportionate temporal distribution of precipitation will be occurred, then the problems lead to destructive floods, the reduction of plants and agricultural productions and destruction of native habitats of the regions. in this regard, kohrang city has been studied as the most critical city and has the least desirable area, 23.38 and 22.35 in two periods, respectively.