کارآیی سدهای تاخیری در مدیریت و کاهش سیلاب های دروازه قرآن شیراز با شبیه سازی نیمه توزیعی بارش- رواناب

سیلاب 5 فروردین 1398 مسیل دروازه قرآن شیراز منجر به خسارات سنگینی شد. مطالعات هیدرولوژی وضعیت موجود حوزه آبخیز نیمه شهری مسیل مذکور با مساحت 25 کیلومترمربع، به کمک مدل بارشرواناب نیمه توزیعی scs انجام شد. به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد حوزه آبخیز دروازه قرآن با ایستگاه های سینوپتیک و بارانسنجی داخل شیراز، داده های این دو ایستگاه برای شبیه سازی بارش این حوزه مناسب نیستند. بنابراین از مدل های بارش ماهواره ای استفاده شد. از میان بیش از ده مدل بارش ماهواره ای، دو مدل trmm و persiann با مشاهدات میدانی تاریخ مذکور سازگاری بیشتری داشتند. بر این اساس، بارش 24 ساعته تاریخ 5 فروردین 1398 برابر با 80 میلی متر در نظر گرفته شد. تعداد 22 سد تاخیری با ارتفاع 5 تا 5/7 متر به کمک gis در سطح حوزه آبخیز جانمایی شدند و با انجام روندیابی مخزن در مدل بارشرواناب نیمه توزیعی هیدروگراف واحد scs (nrcs) در نرم افزار hechms شبیه سازی شدند. بر اساس نتایج، دبی اوج و حجم سیلاب دروازه قرآن شیراز به ترتیب از 4/ 127 مترمکعب درثانیه و 003/ 1 میلیون مترمکعب در شرایط بدون سدهای تاخیری، به 5/ 92 مترمکعب در ثانیه و 839/ 0 میلیون مترمکعب کاهش یافت و زمان رسیدن به دبی اوج حدود 20 دقیقه افزایش یافت که تاثیرات مثبت سدهای تاخیری را در کنترل و کاهش سیلاب نشان می دهد.

Effectiveness of Check Dams in Management and Mitigation of Floods in Quran Gate of Shiraz with semi-Distributed Rainfall-Runoff Simulation

The flood on March 25, 2019 in the Quran Gate of Shiraz led to heavy human and financial losses. Studies of the current condition of the 25 km2 semiurban watershed of the mentioned area were performed using the SCS semidistributed rainfallrunoff model. Due to the big difference in average elevation of the Quran Gate watershed with synoptic and rain gauge stations in Shiraz, the precipitation data of these two stations are not suitable for Quran Gate watershed. Therefore, data from satellite models were used. Among more than ten satellite precipitation models, TRMM and PERSIANN were more consistent with field observations of that date. Accordingly, the 24hour rainfall of the Quran Gate watershed on March 25, 2019 was considered equal to 80 mm. Twentytwo check dams with a height of 5 to 7.5 m were located in the watershed extent and simulated by hydrologic reservoir routing within SCS (NRCS) unit hydrograph semidistributed model in HECHMS. According to the results, the peak discharge and flood volume of Quran Gate decreased from 127.4 m3/s and 1.003 million cubic meters (MCM) to 92.5 m3/s and 0.839 MCM and the time to peak discharge increased by nearly 20 minutes, which shows the positive effects of using check dams in flood control and mitigation.